Sègle I abC : Diferéncia entre lei versions
Cap resum de modificació |
|||
Linha 39 : | Linha 39 : | ||
* [[Juli Cesar]], [[generau]] e òme politic [[Republica Romana|roman]]. |
* [[Juli Cesar]], [[generau]] e òme politic [[Republica Romana|roman]]. |
||
* [[Marc Antòni]], [[generau]] [[Republica Romana|roman]]. |
* [[Marc Antòni]], [[generau]] [[Republica Romana|roman]]. |
||
* [[Caius Marius|Marius]], [[generau]] [[Republica Romana|roman]]. |
|||
* [[Luci Corneli Sulla|Sulla]], [[generau]] [[Republica Romana|roman]]. |
|||
== Liames intèrnes == |
== Liames intèrnes == |
Version del 18 abril de 2020 a 10.07
../.. | sègle III abC | sègle II abC | sègle I abC | sègle I apC | sègle II apC | ../..
Istòria
Sègle I : en Mesoamerica, destruccion de la vila de Cuicuilco per una erupcion dau volcan Xitle. Aquò entraïnèt de migracions importantas dins la region e veguèt Teotihuacan venir la ciutat pus importanta de la region dau lac Texcoco[1].
44 : assassinat de Juli Cesar.
37 : amb l'ajuda dei fòrças romanas de Marc Antòni, leis Egipcians capitèron d'organizar una tiera d'atacas victoriosas còntra lei Parts en Orient Mejan. I creèron un ensemble d'estats vassaus protegits per Roma e destinats a empedir un retorn part dins la region. Dins aquò, de combats indecís i opausèron encara Parts e Romans en 36-35 avC.
35 : novèla degradacion dei relacions entre Octavius e Marc Antòni. Aprofichant l'ajuda dau segond a Cleopatra VII, lo premier organizèt una violenta campanha de propaganda còntra son rivau accusat d'èsser « emmascat » per la rèina d'Egipte ò d'utilizar de mejans militars romans au profiech unic deis Egipcians (→ 32 avC).
32-30 : darriera guèrra civila de la Republica Romana entre Octavius e Marc Antòni (aliat amb Egipte). En 31 avC, la flòta d'Octavius destruguèt aquela de son rivau a la batalha d'Actium entraïnant l'afondrament de son armada. Après lo suicidi de Marc Antòni e de Cleopatra, Octavius annexèt Egipte e demorèt l'unic mèstre dau mond roman (→ 27 avC).
27 : vòte dau Senat Roman assegurant a Octavius lo mantenement de sei poders extraordinaris. Metèt tanben en plaça una reforma administrativa importanta amb la creacion de províncias imperialas dirigidas per Octavius eu meteis. Se leis institucions republicanas èran oficialament mantengudas, aquò permetèt au venceire de la guèrra civila de contraròtlar la màger part de l'armada car lei territòris imperiaus èran situats a proximitat dei frontieras. Octavius – desenant dich August – venguèt ansin definitivament lo cap suprèm dau territòri roman e l'eveniment es considerat coma la data de fondacion de l'Empèri Roman (→ 23 avC). Per leis abitants, aquò foguèt tanben un progrès important car limitèt fòrtament lo pilhatge dei províncias per lei governadors, caracteristica dei darriereis ans de la Republica. Lo regim novèu s'estabilizèt donc aisament.
23 : modificacion dei poders d'August. Abandonèt lo consolat mai recebèt la poissança tribuniciana e venguèt lo cap de l'administracion provinciau. Aquò li donèt un poder sensa limit dins l'Empèri.
15: expansion romana vèrs lo nòrd amb l'annexion de plusors regions situadas dins leis Aups e au sud de Danubi. Plusors vilas foguèron tanben fondadas per renfòrçar lei frontieras (Augusta Vindelicorum, Autun e Lousonna).
Sciéncias e tecnicas
v. 87 : naufragi d'un naviri portant la maquina d'Anticitera qu'èra probablament un otís de calcul astronomic. Lei vestigis d'aquela maquina mostran l'existéncia e l'utilizacion d'engranatges dins lo mond mediterranèu.
Decès
- Cleopatra VII, rèina d'Egipte.
- Juli Cesar, generau e òme politic roman.
- Marc Antòni, generau roman.
- Marius, generau roman.
- Sulla, generau roman.