Sosmarin : Diferéncia entre lei versions

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 55 : Linha 55 :
Fichièr:Peral1888.jpg|[[Fotografia]] d'un sosmarin electric [[Espanha|espanhòu]] de [[1888]]
Fichièr:Peral1888.jpg|[[Fotografia]] d'un sosmarin electric [[Espanha|espanhòu]] de [[1888]]
Fichièr:La Pallice-Rochelle - Le Lutin sortant du port.jpg|[[Fotografia]] d'un sosmarin electric francés de [[1901]]
Fichièr:La Pallice-Rochelle - Le Lutin sortant du port.jpg|[[Fotografia]] d'un sosmarin electric francés de [[1901]]
File:USS Holland SS-1.gif|[[Fotografia]] de l’''[[USS Holland]]'', sosmarin [[USA|estatsunidenc]] concebut per [[John Philip Holland]]
Fichièr:USS Holland SS-1.gif|[[Fotografia]] de l’''[[USS Holland]]'', sosmarin [[USA|estatsunidenc]] concebut per [[John Philip Holland]]
Fichièr:Sous-marin Aigrette.jpg|[[Fotografia]] de l’''[[Aigrette]]'', sosmarin francés de propulsion diesel/electric ([[1908]])
</gallery>
</gallery>



Version del 26 octobre de 2019 a 18.39

Un sosmarin d'ataca american de la classe Los Angeles.

Un sosmarin (var. sotamarin)[1] es un veïcul maritim qu'es capable de navegar sota la superfícia de l'aiga.

Istòria

Article detalhat: Istòria dei sosmarins.

Lei premiers assais de sosmarins

L'idèa d'un naviri sosmarin apareguèt per lo premier còp durant l'Antiquitat en Grècia au sègle IV avC. Segon la legenda, èra inspirat per lo principi de la campana de cabussada e foguèt utilizat per Alexandre lo Grand (336-323 avC) per menar una reconeissença de l'illa de Tir. Seriá estat inventat per Aristòtel (384-322 avC). Dins aquò, dos sègles pus tard, lo concèpte d'un naviri sosmarin leugier destinat a l'observacion apareguèt tanben en China. Dins lei dos cas, lo projècte foguèt abandonat en causa de limits tecnologics dau periòde.

Tornèt aparéisser durant la Renaissença quand plusors inventors prepausèron de plans. Lo premier foguèt lo Venecian Roberto Valturio (1405-1475) en 1472. Lo pus famós foguèt probable l'Italian Leonardo da Vinci (1452-1519) qu'imaginèt un naviri submergible « destinat a aprefondar d'autrei naviris ». Lei recèrcas avancèron gràcias a l'estudi de sistèmas similars a la campana de cabussada. Aquelei trabalhs foguèron menats per la còla italiana formada de Guglielmo da Lorena, de Francesco De Marchi e de Leonardo Bufalini ò per Anglés William Bourne (v. 1535-1582).

Lo premier assai vertadier foguèt l'òbra dau fisician olandés Cornelius Jacobszoon Drebbel (1572-1633). En 1641, un autre engenh foguèt concebut en França per Jean Barrié. Totalament metallic, èra destinat a la recuperacion d'espavas. L'interès militar dau sosmarin foguèt rapidament comprés e lei Províncias Unidas, en guèrra còntra Anglatèrra, assaièron de crear un premier modèl militar en 1653. Dins aquò, lo projècte foguèt una revirada.

Lei premiers sosmarins militars

A partir de la fin dau sègle XVIII, lei prototipes de sosmarins militars se multipliquèron au sen dei marinas occidentalas. La premiera ataca menada a partir d'un sosmarin aguèt luòc en 1776 durant la Guèrra d'Independéncia deis Estats Units (1775-1783). Leis insurgents remorquèron de nuech un engenh en forma d'uòu propulsat per una eliç a proximitat d'un naviri de linha britanic. Sa mission èra de fixar una mina sus sa còca mai l'operacion mau capitèt en causa dei condicions meteorologicas qu'alentiguèron lo sosmarin e permetèron sa deteccion per l'equipatge. Durant lei guèrras napoleonencas, lei Francés assaièron tanben un prototipe, dich Nautilus, qu'èra equipat de minas per destrurre lei naviris enemics. Capitèron d'aprefondar dos naviris de guèrra durant d'assais mai adoptèron finalament pas l'engenh. Enfin, se fau nòtar un tresen assai en 1812, pendent la guèrra entre Anglatèrra e leis Estats Units, que s'acabèt per una revirada e la mòrt de son pilòt.

Lei progrès contunhèron durant la premiera mitat dau sègle XIX e de programas de recèrcas seriós foguèron finançats per certanei flòtas militaras. La Guèrra de Secession (1861-1865) foguèt ansin l'ocasion per lei dos camps de testar de sistèmas novèus coma l’Alligator, premier sosmarin de l’US Navy, ò lo CSS Hunley, premier sosmarin que capitèt de destrurre un naviri enemic lo 18 de febrier de 1864. Pasmens, subrevisquèt pas a l'ataca.

Durant aqueu periòde, lei recèrcas sus lo sistèma de propulsion entraïnèron l'abandon deis eliç accionadas per la fòrça umana de l'equipatge au profiech de propulsion mecanica. Lo premier assai d'una tala motorizacion foguèt realizat en 1863 per la Marina Francesa amb un motor utilizant d'aire comprimit. Puei, un an pus tard, lo Catalan Narcís Monturiol (1819-1885) prepausèt un prototipe utilizant una maquina de vapor a la superfícia de l'aiga e un motor quimic en immersion.

La generalizacion dei sosmarins militars

A partir deis ans 1870-1880, divèrsei progrès permetèron l'adopcion de sosmarins au sen de plusors marinas militaras. Premier, regardèron la motorizacion. Ben coneguda, la maquina de vapor foguèt utilizada per lo Suedés Thorsten Nordenfelt (1842-1920) per produrre plusors modèls venduts que podián aver, coma lo Nordenfelt I, una autonòmia de 240 km. Pasmens, la vapor presentava de problemas importants durant lei sotadas, çò qu'encoratjèt de recèrcas sus d'autrei sistèmas. L'electricitat foguèt una premiera solucion amb d'assais au Reiaume Unit, en Russia, en França e en Espanha. En particular, la marina francesa dispausèt, tre lo començament dau sègle XX, de sosmarins electrics capables de navegar sus de distàncias de 100 milas e d'assegurar de missions de proteccion d'un pòrt. Dins aquò, la solucion pus eficaça foguèt la motorizacion mixta diesel e electrica imaginada entre 1895 e 1902 per lo Britanic John Philip Holland (1841-1914). Utilizant una propulsion diesel a la superficia e un motor electric durant lei sotadas, permetèt la mesa en servici dei premiers sosmarins capables de menar de missions luechencas.

D'efiech, lo melhorament de la propulsion se conjuguèt a l'aumentacion de la poissança de fuòc dei prototipes amb lo remplaçament progressiu dei minas per la torpilha. En 1886, lo sosmarin otoman Abdulhamid, concebut per Nordenfelt, venguèt lo premier naviri capable de tirar una torpilha en immersion. Aquò donèt au sosmarin una capacitat de destruccion considerabla car una torpilha es aisament capabla de destrurre un naviri enemic, compres lei pus pesucs. Pasmens, fins a la Segonda Guèrra Mondiala, lei modèls disponibles èran pauc fisables. Ansin, un canon de proa foguèt pauc a pauc installat per completar lei torpilhas.

L'aparicion de sosmarins capables de menar de missions lòngas e d'aprefondar un naviri enemic favorizèt l'adopcion generala dau sosmarin. Per exemple, tre 1881, durant la Guèrra de Pacific (1879-1884), Peró decidèt de construrre un submersible equipat de torpilhas. Lei premiers sosmarins èran destinats a la proteccion dei pòrts ò a l'observacion mai l'aumentacion de son autonòmia permetèt de preveire de missions pus complèxas. Ansin, au començament de la Premiera Guèrra Mondiala, èran venguts una unitat frequenta amb 62 unitats operacionalas en França, 62 au Reiaume Unit e 29 en Alemanha.

La Premiera Guèrra Mondiala

La Premiera Guèrra Mondiala foguèt lo premier conflicte que veguèt lei sosmarins tenir un ròtle important. Dominada per lei flòtas aliadas, la marina alemanda construguèt un nombre grand de sosmarins. Foguèron utilizats per atacar lei linhas d'avitalhament deis Aliats, mai que mai aquelei de l'Empèri Britanic. permetèron d'aprefondar 5 000 naviris aliats o nèutres dins l'Ocean Atlantic entre 1914 e 1918. Pasmens, maugrat aquelei succès, poguèron pas empachar l'avitalhament deis Illas Britanicas puei l'arribada dei fòrças estatsunidencas sus lo frònt francés a partir de 1917.

La Segonda Guèrra Mondiala

Durant la Segonda Guèrra Mondiala, lei sosmarins foguèron totjorn utilizats per l'ataca dei linhas d'avitalhament enemigas, magerament per leis Alemands, lei Japonés e leis Estatsunidencs. Poguèron aprofichar de tecnologias novèlas coma lo schnorchel per aumentar lor autonòmia o assaiar de concèptes novèus de sosmarins coma lo crosaire sosmarin (Surcouf francés) o de tacticas d'atacas novèlas (chinaredas formadas per lei sosmarins U-boot alemands). Dins aquò, deguèron tanben faciar d'armaments novèus especialament concebuts per la detection (sonar, radar...) o la destruccion de sosmarins (granadas sosmarinas, torpilhas...).

La Guèrra Freja e lei sosmarins modèrnes

L'USS Nautilus, premier sosmarin de propulsion nucleara.
Sosmarin nuclear d'ataca francés Saphir.

Après la Segonda Guèrra Mondiala, la concepcion dei sosmarins veguèt l'introduccion de l'energia nucleara per la propulsion, lo desvolopament d'una classa novèu de naviris equipats de missils nuclears e la realizacion de progrès importants per melhorar la furtivitat. Lo premier ponch permetèt d'aumentar fortàment l'autonòmia dei sosmarins qu'es d'ara endavant principalament limitada per l'endurança deis equipatges. L'aparicion d'unitats equipats de missils, generalament nuclears, regarda lo ròtle novèu dei sosmarins après 1945 de venir la basa de la dissuasion nucleara. D'efèct, capables de demorar esconduts pendent de periòdes importants, aquelei sosmarins son capables d'escapar una ataca nucleara còntra lor país d'origina e de repostar. Enfin, lei progrès au nivèu de la furtivitat son necessàris per assegurar una proteccion melhora dau sosmarin, especialament per empachar l'enemic de descubrir l'endrech ont es situat un sosmarin cargat de missils nuclears.

Principis de foncionament

Lo desplaçament e l'estabilitat d'un sosmarin son dependents de dos principis fisics principaus. Lo premier es lo principi d'Arquimèdes e lo segond lo principi de Pascal.

Lo principi d'Arquimèdes

Lo principi d'Arquimèdes regarda la fòrça verticala recepuda per lo sosmarin de la part de l'aiga. Ansin, per un naviri de superficia, se lo pes dau naviri es inferior au pes dau volume d'aiga de la partida immergida, lo naviri floteja. Au contrari, se lo pes dau naviri deven pus important que lo pes de la partida immergida, lo naviri s'aprefonda. En sotada, lo sosmarin emplís donc sei ballasts d'aiga per montar o descendre. D'efèct, en fonccion de la densitat de l'aiga e de la massa dau sosmarin, lo taus d'empliment dei ballasts permet de faire evolucionar la massa totala dau sosmarin e donc finalament sa prefondor d'evolucion.

Lo principi de Pascal

Lo principi de Pascal regarda la fòrça de l'aiga sus la còca dau sosmarin. Es una fòrça de pression qu'aumenta ambé la prefondor e tend a esquichar lo naviri. Lei còcas dei sosmarins son donc generalament construchas ambé d'acièrs fòrça resistents e elastics per assegurar una proteccion còntra la pression e permetre au naviri de reprendre sa forma iniciala quand la pression demenís. D'un biais aproximatiu, fau aumentar l'espessor de la còca d'aperaquí 10 mm per aumentar la prefondor maximala de sotada de 100 m.

Tipes de sosmarins

La classicacion dei sosmarins es generalament realizadas segon son utilizacion (civila o militara) e son sistèma de produccion d'energia e de propulsion. D'efèct, aquelei dos paramètres an una influéncia fòrça importanta sus la concepcion generala dau naviri.

Utilizacions civilas

Leis utilizacions civilas dei sosmarins son limitadas e relativament raras. Lei principalas son lo transpòrt maritim, la recèrca scientifica, lo sauvament e l'utilizacion coma naviri de servici dins certaneis industriás.

Lo transpòrt maritim foguèt utilizats principalament durant lei dos conflictes mondiaus per luchar còntra un blocus maritim o avitalhar de naviris ja situats en mar. Dempuei leis annadas 2000, de sosmarins son tanben utilizats per lo transpòrt de matèrias ilegalas coma dròga. Pasmens, durant lei periòdes de patz o per lo comèrci legau, lei naviris de superficia son fòrça superiors ai sosmarins per lo transpòrt maritim, especialament au nivèu de la quantitat de produchs embarcats.

Per la recèrca, s'utiliza de sosmarins pichons fòrça resistents e capables d'anar a de prefondors d'unei quilomètres. Son utilizats per l'observacion dirècte, la presa de mòstra e l'exploracion. Dempuei leis annadas 1950, aperaquí 60 sosmarins d'aqueu tipe foguèron bastits. Se pòdon tanben utilizar per lo sauvament militar. Enfin, dempuei quauqueis annadas, l'industriá de la petroquimia a desvolopat de sosmarins pichons per assegurar divèrsei missions de servicis coma l'observacion, la sauvament, l'installacion de cable o lo desplegament de sotaire a de prefondors importantas. Aqueu tipe de sosmarins es encara relativament rar.

Utilizacions militaras

Leis utilizacions militaras dei sosmarins son lei pus escampadas. Inicialament, èran destinats a l'ataca de naviris de superficia, subretot lei naviris de comèrci o de transpòrt, au desplegament de minas marinas e a l'interdiccion d'un accès maritim, principalament d'accès d'un pòrt o un destrech. Pauc a pauc, veguèron lor nombre d'utilizacions aumentar e lei sosmarins modèrnes pòdon realizar de missions de lucha còntra lei naviris de superficia, la lucha còntra lei sosmarins enemics, l'infiltracion de fòrças especialas, l'ataca d'objectius terrèstres, la proteccion de grops de combat, l'entresenha, la dissuasion nucleara e leis operacions de sauvament.

Per aquò, lei sosmarins modèrnes se devesisson entre quatre classas principalas que son :

  • lei sosmarins d'ataca que pòdon utilizar una propulsion nucleara o classica. Lor mission principala es la destruccion de naviris de superficia o de sosmarins enemics. Certanei son equipats de missils per l'ataca de butas terrèstras.
  • lei sosmarins lançaires d'engenhs balistics que la mission principala es la dissuasion nucleara. Per aquò, toei lei modèls existents a l'ora d'ara tènon una propulsion nucleara e de capacitats de furtivitat avançadas.
  • lei sosmarins lançaires de missils de crosiera que equipats de missils anti-naviris o de missils de crosiera.
  • lei sosmarins de sauvament que son destinats a la recuperacion d'equipatge de sosmarins en perdicion.

Nòtas e referéncias

  1. La forma occitana pus tradicionala sembla d'èsser sosmarin <sous-marin>, ja atestada coma adjectiu per lo TDF de Frederic Mistral. Certaneis autors an utilizat la forma sotamarin. Lo prefixe sos- se tròba dins totei lei dialèctes; lo prefixe sota- es mens espandit.

Bibliografia

  • (fr) Alexandre Sheldon-Duplaix, Les sous-marins : Fantômes des profondeurs, Editions Gallimard, 2006 (ISBN 2070314693).
  • (fr) Jean-Marie Mathey, Sous-marins en opérations, Altipresse, 2005 (ISBN 2911218345).
  • (fr) Christopher Drew, Guerre froide sous les mers : L'histoire méconnue des sous-marins espions américains, Marines Editions, 2004 (ISBN 2915379157).
  • (fr) Jean-Marie Mathey, Alexandre Sheldon-Duplaix, Histoire des sous-marins des origines à nos jours, E.T.A.I., 2002 (ISBN 2726885446).
  • (fr) Jean-Louis Maurette, Les Gardiens du silence, épaves de sous-marins à travers le monde, éditions Keltia Graphic, 2006 (ISBN 2-35313-003-8).