Eqüator (país) : Diferéncia entre lei versions
+istòria |
SVG version (GlobalReplace v0.6.5) |
||
| Linha 25 : | Linha 25 : | ||
| [[Guayaquil|Sant Jacme de Guaiaquil]]<br /><small> 1 985 379 abitants ([[2001]])</small> |
| [[Guayaquil|Sant Jacme de Guaiaquil]]<br /><small> 1 985 379 abitants ([[2001]])</small> |
||
|- |
|- |
||
| align=center colspan=2 | [[Fichièr: |
| align=center colspan=2 | [[Fichièr:Ecuador in its region.svg|290px]] |
||
|- |
|- |
||
| [[Lista dels presidents de l'Eqüator|President]] |
| [[Lista dels presidents de l'Eqüator|President]] |
||
Version del 30 setembre de 2017 a 10.01
| |||
| Devisa nacionala: Libertad y Orden | |||
| Lenga oficiala | espanhòl | ||
| Capitala populacion (an) |
Sant Francés de Quito 1 399 378 abitants (2001) | ||
| Vila mai granda populacion (an) |
Sant Jacme de Guaiaquil 1 985 379 abitants (2001) | ||
| |||
| President | Rafael Correa Delgado | ||
| Vicepresident | Lenín Moreno Garcés | ||
| Superfícia | 283 560 km² | ||
| Populacion | 13 363 593 (2005) | ||
| Independéncia - Jorn |
(d'Espanha) 24 de mai de 1822 | ||
| Moneda | Dolar american | ||
| Ora (continent) Illas Galapagos |
UTC-5 UTC-6 | ||
| Imne nacional | Salve, Oh Patria | ||
| ISO-3166 (Internet) | .ec | ||
| Còde telefonic | +593 | ||
L'Eqüator (tanben se pòt escriure Equator) (Ecuador en espanhòl) es un estat d'America del Sud. Confronta Colómbia al nòrd e Peró a l'èst e al sud. A l'oèst es bordat per l'Ocean Pacific.
Sa capitala es Quito.
Lo gentilici es eqüatorian -a.
Istòria
Lo territòri del que se coneis uèi coma l'Equator foguèt abitat per divèrsas culturas dempuèi unes 15.000 ans aJC, e benlèu quitament dempuèi unes 30.000 ans. Lo periòde preistoric (anterior a l'arribada dels conquistadors espanhòls) s'acostuma a dividir en quatre grandas estapas: lo periòde paleoindian (fins unes 3.500 ans aJC), lo periòde formatiu (del 4500 al 300 aJC), lo periòde de desvolopament regional (300 aJC - 800 d.C.) E lo periòde d'integracion (800 - 1534). Entre las culturas mai importantas de l'epòca preistorica podèm destacar la cultura Valdivia (3500 - 1500 aJC), la cultura Chorrera (900 - 300 aJC), la cultura de la Tolita (600 aJC - 400 d.C.) E la cultura Cañari (400 -1532), entre autras.
Pauc abans de la conquista inca se formèron de grandas confederacions de pòbles, coma la quitu o caranqui (coneguda posteriorament amb l'equivòc nom de "Reialme de Quito") o la cañari. Pels environs de 1450, l'inca Túpac Yupanqui comencèt la conquista del territòri eqüatorian, completada unes 30 ans après. La dominacion incaica acaba amb l'arribada dels espanhòls, que sus l'ancian territòri del "Reialme de Quito" creèron la Reiala Audiéncia de Quito, dins del Vicereialme del Peró.
Lo movement d'independéncia s'inicièt ja a la fin del sègle XVIII, amb los escrits de Eugenio Espejo e d'autras illustrats. Lo primièr crit d'independéncia se produsiguèt lo 10 d'agost de 1809 a Quito, mas foguèt pas fins lo 24 de mai de 1822, après la batalha del Pichincha, quand demorèt establida l'independéncia formala de la nòva republica. Entre ongan e 1830 l'Equator demorèt integrat a la Grand Colómbia. La nòva republica independenta visquèt unes primièrs ans força inestables, jol govèrn del general Juan José Flores e los sieus successors. Los darrièrs ans del sègle XIX son dominats per las grandas figuras antagonicas de Gabriel García Moreno, conservador, e Eloy Alfaro, progressista.
Lo sègle XX se caracteriza per una cèrta inestabilitat politica (57 presidents dempuèi lo 1900) e per guèrras periodicas amb lo Peró (1941, 1981 e 1995) a causa dels dreches sus grands airals de territòri amazonic e de limits termierèrs, sageradas amb lo tractat de patz de 1998 signat pels presidents Alberto Fujimori e Jamil Mahuad. Los ans 1970 e 1980 veson una cèrta estabilitat e prosperitat economica mercés a las primièras grandas espleitacions petrolièras de la sèuva amazonica. Lo 1978, après la dictatura de Guillermo Rodríguez Lara (Lo bombita) s'inícia lo periòde democratic pus long qu'a viscut lo país e que dura (se plan de forma inestable en fòrça cases) fins a l'actualitat.
La fin dels ans 1970 e de principis de 1980 lo país es dirigit per politics capables e dinamics, coma Jaime Roldós o Osvaldo Hurtado, mas de divèrses conflictes e de divisions politicas trincan aquela tendéncia. Lo darrièr periòde es marcat per la crisi dels ans 1990, qu'a donat luòc al fenomèn migratori mai important del país, e a la dolarizacion de l'economia l'an 2000, que s'a plan aténher controlar l'inflacion, a abocat una part de la populacion a la praubesa.
Politica
L'Eqüator es una republica presidenciala. Lo cap d'Estat e cap de govèrn es lo president, elegit per un periòde de quatre ans.
Geografia
L'Eqüator continental ten 3 regions geograficas :
- La zona del litoral (La Costa) a l'oèst, bordada per l'Ocean Pacific
- La region andina (La Sierra), esperlongada de nòrd al sud, e
- La region orientala (El Oriente), cobèrta principalament per la selva amazoniana. Es abitada solament per 5% de la populacion del país.
Tanben administra las Illas Galapagos, dins l'Ocean Pacific, situadas a 1000 km de la còsta d'America del Sud.
Subdivisions administrativas
L'Eqüator es divisit en 4 regions, 24 províncias, 200 cantons e de parròquias urbanas e ruralas[1].
| Província | Capitala | Abitants (2001) | Superfícia (km²) |
|---|---|---|---|
| 1 Azuay | Cuenca | 626 857 | 8 639 |
| 2 Bolívar | Guaranda | 176 089 | 3 254 |
| 3 Cañar | Azogues | 206 981 | 3 908 |
| 4 Carchi | Tulcán | 160 983 | 3 699 |
| 5 Chimborazo | Riobamba | 513 225 | 5 287 |
| 6 Cotopaxi | Latacunga | 384 499 | 6 569 |
| 7 El Oro | Machala | 559 846 | 5 988 |
| 8 Esmeraldas | Esmeraldas | 385 223 | 15 216 |
| 9 Galápagos | Puerto Baquerizo Moreno | 18 640 | 8 010 |
| 10 Guayas | Guayaquil | 3 070 145 | 20 502,5 |
| 11 Imbabura | Ibarra | 344 044 | 4 599 |
| 12 Loja | Loja | 440 835 | 11 027 |
| 13 Los Ríos | Babahoyo | 650 178 | 6 254 |
| 14 Manabí | Portoviejo | 1 186 025 | 18 400 |
| 15 Morona Santiago | Macas | 115 412 | 25 690 |
| 16 Napo | Tena | 90 139 | 13 271 |
| 17 Orellana | Puerto Francisco de Orellana | 86 493 | 20 733 |
| 18 Pastaza | Puyo | 61 779 | 29 520 |
| 19 Pichincha | Quito | 2 101 799 | 12 938 |
| 20 Santa Elena | Santa Elena | 238 889 | |
| 21 Sto. Domingo de los Tsáchilas | Santo Domingo de los Colorados | 287 018 | |
| 22 Sucumbíos | Nueva Loja | 128 995 | 8 330 6 |
| 23 Tungurahua | Ambato | 441 034 | 3 333,6 |
| 24 Zamora Chinchipe | Zamora | 76 601 | 23 110,8 |
Zonas non delimitadas
1419 km² de l'Eqüator son pas inclús dins cap de província. En 2006, aqueles territòris avián 85 265 abitants.[2] Aquelas zonas son :
- Las Golondrinas : Entre los rius d'Agua Clara e de Guayllabamba, disputada entre las províncias d'Esmeraldas e Imbabura. Limit al sud amb Pichincha.
- La Manga del Cura : Disputada entre las províncias de Guayas, Manabí, Los Ríos e Santo Domingo de los Tsáchilas. Amb una part del barratge Daule-Peripa. 50 000 abitants.[3]
- El Piedrero : Airal entre los cantons d'El Triunfo (Guayas) e La Troncal (Cañar).[4]
Economia
De veire : Economia de l'Eqüator.
Cultura
Referéncias
- ↑ División Político Administrativa del Ecuador, http://www.inec.gov.ec/web/guest/ecu_est/territorio/div_pol_adm
- ↑ Zonas no delimitadas El Comercio
- ↑ La Manga del Cura se fracciona por comicios El Universo
- ↑ El Piedrero incluido en dos proyectos de parroquialización El Universo
Ligams extèrnes
- Presidencia de la República, Site Oficial de la Presidéncia de la Republica
- [1], Institut Eqüatorian d'Estadisticas e Recensaments
- Portal del Ministèri del Torisme d'Eqüator - http://www.vivecuador.com
- Radio Mundial - http://www.radio-mundial.com
