Jacques Cartier : Diferéncia entre lei versions

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Contengut suprimit Contengut apondut
Jiròni (discussion | contribucions)
Jiròni (discussion | contribucions)
Linha 49 : Linha 49 :
=== Lo segond viatge (1535-1536) ===
=== Lo segond viatge (1535-1536) ===
[[Fichièr:Cartier Second Voyage Map 1 fr.png|thumb|right|upright=1|Mapa del segond viatage de Jacques Cartier.]]
[[Fichièr:Cartier Second Voyage Map 1 fr.png|thumb|right|upright=1|Mapa del segond viatage de Jacques Cartier.]]
Lo segond viatge aguèt luòc en [[1535]]–[[1536]] e debutèt lo 19 de mai. Aquela expedicion compta tres naus, ''[[La Petite Hermine]]'' (60 tonèls), ''[[L'Émérillon]]'' (40 tonèls) e la nau que transpòrta Cartier, [[la Grande Hermine (Nau)|la ''Grande Hermine'']] (120 tonèls). Quinze meses de viures son estats prevists. Menats de França per Cartier, los dos filhs (nebòts ?) del cap [[Donnacona (cap india)|Donnacona]], ''Taignoagny'' e ''Domagaya'', parlavan francés. Amb sas connaissenças, Cartier remonta lo cors del [[ Sant Laurenç(riu)|Sant Laurenç]], e descobrís que naviga sus un flume quora l'aiga ven dolça. Le [[3 de setembre]] senhala dins son jornal de bòrd aver vist de [[beluga]] dins lo flume<ref>{{ouvrage|auteur=Philippe Dubé|titre=Deux cents ans de villégiature dans Charlevoix : l'histoire du pays visité|éditeur=Presses de l'Université Laval|date=1986|passage=17|isbn=|lire en ligne=}}</ref>. A l'[[illa d'Orleans]], lo [[7 de setembre]], davant [[Stadaconé]], òm retròva [[Donnacona (caf indian)|Donnacona]].
Lo segond viatge aguèt luòc en [[1535]]–[[1536]] e debutèt lo 19 de mai. Aquela expedicion compta tres naus, ''[[La Petite Hermine]]'' (60 tonèls), ''[[L'Émérillon]]'' (40 tonèls) e la nau que transpòrta Cartier, [[la Grande Hermine (Nau)|la ''Grande Hermine'']] (120 tonèls). Quinze meses de viures son estats prevists. Menats de França per Cartier, los dos filhs (nebòts ?) del cap [[Donnacona (cap india)|Donnacona]], ''Taignoagny'' e ''Domagaya'', parlavan francés. Amb sas connaissenças, Cartier remonta lo cors del [[ Sant Laurenç(riu)|Sant Laurenç]], e descobrís que naviga sus un flume quora l'aiga ven dolça. Le [[3 de setembre]] senhala dins son jornal de bòrd aver vist de [[beluga]]s dins lo flume<ref>{{ouvrage|auteur=Philippe Dubé|titre=Deux cents ans de villégiature dans Charlevoix : l'histoire du pays visité|éditeur=Presses de l'Université Laval|date=1986|passage=17|isbn=|lire en ligne=}}</ref>. A l'[[illa d'Orleans]], lo [[7 de setembre]], davant [[Stadaconé]], òm retròva [[Donnacona (caf indian)|Donnacona]].


== Referéncias ==
== Referéncias ==

Version del 28 setembre de 2017 a 16.12

Jacques Cartier
Retrach de Jacques Cartier per Théophile Hamel
Retrach de Jacques Cartier per Théophile Hamel
Retrach de Jacques Cartier per Théophile Hamel
Naissença 1491
Saint-Malo, reiaume de França, Bretanha
N. a
Decès 1èr de setembre de 1557
Saint-Malo
D. a
Causa de decès
Assassinat/ada per
Luòc d'enterrament
Lenga mairala
Fogal ancestral
País de nacionalitat
Paire
Maire
Oncle
Tanta
Grands
Bèlamaire
Bèlpaire
Fraire
Sòrre
Conjunt
Companh/a
Filh/a
Religion
Membre de
Familha nòbla
Membre de
l'equipa esportiva
posicion de jòc
tir (esquèrra/drecha)
grad dan/kyu
Grop etnic
Orientacion sexuala
Profession
Emplegaire
Domeni d'activitat
Escolaritat
Diplòma
Director de tèsi
Estudiant de tèsi
Foncion politica
Residéncia oficiala
Predecessor
Successor
Partit
Tessitura
Label discografic
Lista de cançons
Discografia
Mission de l'astronauta
Distincions e prèmis
Branca militara
Grad militar
Etapa de canonizacion
Familha nòbla
Títol de noblesa
Títol onorific
Comandament
Conflicte
Jorn de la fèsta
País d'origina
Nacionalitat
Profession navigador, explorator
Ocupacion
Luòc de trabalh
Distincions
Mestressas
Religion
Estudis
Títol
({{{començamentderenhe}}} - {{{finderenhe}}})
Dinastia {{{dinastia}}}
Servici de {{{començamentdecarrièra}}} a {{{findecarrièra}}}
Grad militar {{{gradmilitar}}}
Arma {{{arma}}}
Coronament {{{coronament}}}
Investitura {{{investitura}}}
Predecessor {{{predecessor}}}
Successor {{{successor}}}
Conflictes {{{conflicte}}}
Comandament {{{comandament}}}
Faches d’armas {{{faitsdarmas}}}
Omenatge
Autras foncions



Jacques Cartier (31 de decembre de 1491 - 1èr de setembre de 1557) foguèt un explorator francés, que reclamèt per França çò qu'es ara Canadà. Foguèt lo primièr de descriure e cartografiar[1] lo golf del Sant Laurenç e las ribas del riu de Sant Laurenç, que nomenèt "Lo país de Canadà", mot iroqués que significa 'vilatge' e que Cartièr utilizèt per nomenar los pòblaments iroqueses que vegèt a Stadacona puèi a Hochelaga.

Biografia

Jacques Cartier nasquèt en 1491[2] a Saint-Malo, lo pòrt situat a l'extrème nòrd-èst de las còstas del ducat de Bretanha (ducat que serà incorporat a França en 1532). Cartier, qu'èra un respectable marin, melhorèt son estatut social en 1520 en maridar Mary Catherine des Granches, sòcia d'una importanta familha. Lo seu nom es conegut a Saint-Malo per sas frequentas aparicions pels registres batismals coma grandpaire o testimòni.[3]

En 1532, mentre qu'una guèrra esclata entre la corona de Portugal e los armators normands al larg de Brasil, Cartier es presentat al rei de França Francés Ièr per Jean Le Veneur, avesque de Saint-Malo e abat del Mont Saint-Michel. Aqueste evoca los viatges que Cartier auriá ja faits « en Brasil e en Tèrra Nòva », per afirmar qu'èra capable « de menar de naus a la descobèrta de tèrras nòvas dins lo monde nòu »[4]. Recevent una commission del rei de França, e venent aital lo successor de Giovanni da Verrazzano, Cartier dirigiguèt, als fraisses del rei, tres viatges cap a l'America del Nòrd entre 1534 e 1542, esperant i trapar un passatge cap a Asia, sinon de riquessas.

Lo primièr viatge (1534)

Mapa del primièr viatge de Jacques Cartier.
Pintura dins la catedrala de Gaspé mostrant l'arrivada de Jacques Cartier a Gaspé en 1534

Après solament vint jorns de traversada (del 20 d'abril al 10 de mai), Cartier atenh Tèrra Nòva, amb sos dos naviris e un equipatge de 61 òmes. Explorèt menimosament lo golf del Sant Laurenç a partir del 10 de junh[5]. Lo 12 de junh, durant la reconaissença de luòcs novèls e la denominacion de rius novèls, Jacques Cartier e sos marins apercebèron, un pauc à l'escart de la ribièra que venián de nomenar Saint-Jacques, un grand naviri originari de La Rochelle, que l'équipatge, après una longa campanha de pesca a la merluça, aviá perdut son camin al mitan de las illas nombrosas del golf del Sant Laurenç. Anèron a bòrd d'aquela nau per la menar cap a un luòc de bon s'orientar, que diguèron Havre Jacques-Cartier[6].

Lo diluns 6 de julhet, Jacques Cartier e son equipatge encontèron los primièrs americans nadius de la Nacion Micmac, al larg de la Baie des Chaleurs. Los jorns seguents, marins e autoctòns, escambièron d'objèctes divèrs contra de pelissas[7].

Lo divendres 24 de julhet, desbarquèron a Gaspé, ont plantèron una crotz de trente pès, per revendicar la region per lo rei de França. La tropa dels franceses i encontran d'Iroquoians del Sant Laurenç, venguts per la pesca, que los aculhiguèron sens grand plaser. Lo cap indian, Donnacona, après protestacions, acceptèt que Cartier mena dos de sos filhs en França. L'arrivada a Saint-Malo se faguèt lo 5 de setembre après una autra corta traversada de 21 jorns[8].

Lo segond viatge (1535-1536)

Mapa del segond viatage de Jacques Cartier.

Lo segond viatge aguèt luòc en 15351536 e debutèt lo 19 de mai. Aquela expedicion compta tres naus, La Petite Hermine (60 tonèls), L'Émérillon (40 tonèls) e la nau que transpòrta Cartier, la Grande Hermine (120 tonèls). Quinze meses de viures son estats prevists. Menats de França per Cartier, los dos filhs (nebòts ?) del cap Donnacona, Taignoagny e Domagaya, parlavan francés. Amb sas connaissenças, Cartier remonta lo cors del Sant Laurenç, e descobrís que naviga sus un flume quora l'aiga ven dolça. Le 3 de setembre senhala dins son jornal de bòrd aver vist de belugas dins lo flume[9]. A l'illa d'Orleans, lo 7 de setembre, davant Stadaconé, òm retròva Donnacona.

Referéncias

  1. Sas mapas se son perdudas, mas i es fach referéncia dins una letra per son nebot Jacques Noël, datada de 1587 e estampada per Richard Hakluyt amb lo relat del tresen viatge de Cartier, dins The Principall Navigations [...], London, G. Bishop, 1600.
  2. Cap certificat batismal foguèt pas trapat, mas Cartier faguèt estat del seu atge dins tres letras. Vejatz Marcel Trudel, Histoire de la Nouvelle-France, vol. 1, p. 68.
  3. Biggar, H.P. A Collection of Documents relating to Jacques Cartier and the Sieur de Roberval, Ottawa, Public Archives of Canada, 1930. Over 20 baptisms h;September
  4. Baron de La Chapelle, « Jean Le Veneur et le Canada », Nova Francia, vol. 6, 1931, p. 341-343, d'après un tèxte genealogic de 1723.
  5. Quelques événements du 10 juin
  6. Jacques Cartier, Voyages au Canada, pages 121 et 122, Éditions La Découverte, Paris : 1984.
  7. Jacques Cartier, Voyages au Canada, pages 139 et 140, Éditions La Découverte, Paris : 1984.
  8. Marcel Trudel, Jacques Cartier, dans l'Encyclopédie canadienne (EC).
  9.  {{{títol}}}. 


Suls autres projèctes Wikimèdia :