Onduras

Devisa nacionala: Libre, Soberana e Independiente
Lenga oficiala	espanhòl
capitala populacion (an)	Tegucigalpa 1 006 592 (metropòli - 2003)
President	Juan Orlando Hernández
Superfícia	112 492 km²
Populacion Densitat	7 483 363 (2007) 64 ab./km²
Independéncia - Jorn	(d’Espanha) 15 de setembre 1821
Moneda	Lempira
Ora	UTC-6
Imne nacional	Tu bandera es un lampo de cielo
Còde telefonic	+ 504

Onduras (var. Honduras) es un Estat de l’America Centrala que confronta Guatemala a l’Oèst, Lo Salvador al Sud-Oèst, e Nicaragua a l'Èst. Al Nòrd es bordat per la Mar Cariba e al sud per l’Ocean Pacific.

La capitala es Tegucigalpa.

Lo gentilici es ondurenc -a.

Istòria

Lo periòde precolombian

Article detalhat: Copán.

Civilizacions principalas de Mesoamerica dau sègle IV au sègle XVI.

Poblat per d'èssers umans dempuei aperaquí 22 000 ans, lo territòri ondurenc faguèt partida de l'airau de desvolopament de la civilizacion maia. En particular, lòng de la frontiera ambé Guatemala, se tròban lei vestigis de la ciutat-estat de Copán que foguèt una dei vilas maias pus importantas dau periòde classic (sègles III-X). Fondada probable au sègle XII av. JC, comencèt de venir una poissança importanta a partir de 250 ap. JC. Agantèt son apogèu durant lo sègle VII que li permetèt d'establir son egemonia sus l'ensems maia. Pasmens, en 738, una desfacha còntra Quirigua entraïnèt lo declin de la ciutat dins un contèxte de crisi politica (contestacion dei « senhors divins » a la tèsta de la ciutat) e economica (problemas agricòlas e còst tròp important dei construccions ordonadas per lo poder). Au començament dau sègle IX, lo poder reiau dispareguèt dins de circonstàncias desconegudas. Pasmens, au contrari deis autreis estats maias dau periòde classic, lo declin de Copán foguèt que la vila assostava encara 12 000 au sègle X (còntra lo doble un sègle aperavans). La data precisa de l'abandon definitiu de l'endrech es desconeguda mai se situa avans lo sègle XIII.

Lo periòde coloniau

Descubèrt per leis Europèus en 1502 durant lo quatren viatge de Cristòl Colomb, Onduras foguèt colonizat per Espanha a partir de 1523. Lei populacions indigènas i opausèron una viva resisténcia, especialament lei Misquitos que demorèron independents fins au sègle XIX. Pasmens, après la revirada d'una insureccion menada per lei Lencas en 1537-1538, lei conquistadors èran pron poderós per fondar la vila de Comayagua. La ciutat venguèt la capitala ondurenca e un centre minier que son esplecha decimèt lei populacions localas e necessitèt rapidament l'importacion d'esclaus africans. Aquela industria favorizèt tanben lo desvolopament de Tegucigalpa fondada en 1578. Pasmens, l'activitat periclitèt rapidament en causa de la manca de capitaus e la populacion de la colonia demorèt finalament limitada. A partir dau sègle XVII, lo norrigatge extensiu i venguèt l'activitat e Onduras foguèt finalament negligit per leis autoritats.

Geografia

Lo territòri d’Onduras es montanhós (punt culminant, Cerro Las Minas, amb 2 865 m d’altitud), amb d’estrechas planas litoralas e un litoral accidentat: a la còsta caribenha s'obrís lo gòlf d'Honduras e l'estanh de Caratasca, e a la còsta de l’Ocean Pacific i a lo gòlf de Fonseca. Apertenon tanben a Onduras las nomenadas Islas de la Bahía (Roatán, Guanaja e d'autras). Lo clima vària de subtropical dins las tèrras bassas fins a temperat dins las montanhas.

Economia

Article detalhat: Economia d'Onduras.