Lugdunum

Teatre antic de Lion

Lugdunum (Λούγδουνον) es lo nom latin de la vila de Lion en França, pus precisament en Arpitània, a la confluéncia entre Arar (Sòna) e Rhodanus (Ròse). La ciutat romana èra situada al territòri dels segusians, vesins dels edus (aedui), sus un puèg nomenat uèi Fourvière (possible Forum Vetus). La vila modèrna de Lion es entre Sòna e Ròse, e sorgiguèt pas abans l'epòca de Loís X de França.

Fondacion

L. Munatius Plancus, governador de la Gàllia Transalpina, i establiguèt en -43 una colonia romana amb de gent venguts de Viana qu'eran estat forabandits d'aquesta pels allòbroges.

Istòria

Al temps d'Estrabon èra la mai granda vila de Gàllia après Narbona, centre comercial e de comunicacions e residéncia dels governadors romans. Al temps de Plini lo Jove i aviá subretot de libraris. Al temps de Senèca foguèt destruïda pel fuòc, mas Neron la va far reconstruir.

Foguèt saquejada en 197 pels soldats de Septimi Sever après la derrota de Clodi Albin a la Batalha de Lugdunum. A la fin de l'Empèri èra encara un centre important. Durant lo règne de Julià governador de Gàllia, foguèt atacada per un grop d'alamans. A la ciutat i haviá l'autar d'August (Ara Augusti a l'angle entre l'Arar e Ròse) construït en 12 aC e dedicat a August en 10 aC; lo primièr capelan ne foguèt C. Julius Vercundaridubius, un edu.

A la ciutat i nasquèt l'emperaire Claudi (emperaire roman). Sus d'unas inscripcions apareis coma Colonia Copia Claudia Augusta Lugdunum, nom que probablament li foguèt donat del temps de l'emperaire.

Lugdunum donèt son nom a la província de la Gallia Lugdunensis.

Cristianizacion

Lo cristianisme i dintrèt plan lèu. Del temps de Marc Aurèli i aguèt un soslèvament anticrestian, que foguèt causa de la mòrt d'una quarantena de crestians; lo seu avesque, Pothinus, moriguèt sus l'arena del circ (172 o 177). Pr'aquò, la comunitat es restabliguèt jol govèrn de l'avesque Sant Irenèu, un dels Paires de la Glèisa, e cresquèt en nombre e en influéncia.

Monuments antics

La ciutat aviá d'ostals, de temples, de teatres, de palais e d'aquaductes, mas ne demòran pas que pauques rèstes, perqué los materials se tornèron utilizar. Se pòdon veire unes minimes rèstes del teatre, d'un camp militar. I aviá tres aquaductes (Sant Didier, Mont d'Or i Mont Pilat) que ne demòran sonque de vestigis.

Influéncia lingüistica

La palatalizacion de -ca e -ga, d'origina celtica, s'espandiguèt dempuèi Lugdunum.