1981 : Diferéncia entre lei versions
Linha 32 : | Linha 32 : | ||
Independéncia dau país lo 21 de decembre. Pasmens, en causa d'un conflicte frontalier ambé [[Guatemala]] que considerava Belize coma una partida de son territòri, una [[garnison]] [[Reialme Unit|britanica]] importanta ({{formatnum:1500}} òmes) demorèt en plaça fins a [[1991]]. |
Independéncia dau país lo 21 de decembre. Pasmens, en causa d'un conflicte frontalier ambé [[Guatemala]] que considerava Belize coma una partida de son territòri, una [[garnison]] [[Reialme Unit|britanica]] importanta ({{formatnum:1500}} òmes) demorèt en plaça fins a [[1991]]. |
||
==== [[Peró]] ==== |
|||
En fàcia de la multiplicacion deis atacas dei guerilhas [[comunisme|comunistas]] aparegudas l'annada precedenta (→ [[1980]]), lo president [[Fernando Belaúnde Terry]] declarèt l'estat d'urgéncia e ordonèt ai fòrças armadas perovianas de combatre lo [[Sendier Luminós]]. Lei drechs [[constitucion]]aus foguèron suspenduts dins lei províncias de Huamanga, Huanta, Cangallo, La Mar e Víctor Fajardo. L'armada i mandèt de tropas importantas e acomencèt la formacion de milícias localas anticomunistas (lei [[Rondas Campesinas]]). L'intensitat dau conflicte aumentèt ansin pauc a pauc dins lo centre dau país. |
|||
=== Arts === |
=== Arts === |
Version del 29 mai de 2015 a 10.31
1981
| |
---|---|
Ans : 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 Decennis : Cronologia mesadièra : Cronologias tematicas : Autres calendièrs : |
Aquesta pagina concernís l'an 1981 del calendièr gregorian.
Eveniments
Occitània
França
- 18 de setembre - Abolicion de la pena de mòrt en França.
Euròpa
- 1èr de genièr - Grècia deven membre de la CEE.
Polonha
En fàcia de l'agitacion quasi generala dau país, lo govèrn de Wojciech Jaruzelski deguèt proclamar a la fin de l'annada l'estat de guèrra tant per reprimir Solidaritat que per defugir una intervencion dirècta de l'URSS[1]. Aquò permetèt de restaurar l'òrdre mai pas resòuvre lei dificultats economicas polonesas.
America
Antigua e Barbuda
Independéncia dau país lo 1èr de novembre.
Belize
Independéncia dau país lo 21 de decembre. Pasmens, en causa d'un conflicte frontalier ambé Guatemala que considerava Belize coma una partida de son territòri, una garnison britanica importanta (1 500 òmes) demorèt en plaça fins a 1991.
Peró
En fàcia de la multiplicacion deis atacas dei guerilhas comunistas aparegudas l'annada precedenta (→ 1980), lo president Fernando Belaúnde Terry declarèt l'estat d'urgéncia e ordonèt ai fòrças armadas perovianas de combatre lo Sendier Luminós. Lei drechs constitucionaus foguèron suspenduts dins lei províncias de Huamanga, Huanta, Cangallo, La Mar e Víctor Fajardo. L'armada i mandèt de tropas importantas e acomencèt la formacion de milícias localas anticomunistas (lei Rondas Campesinas). L'intensitat dau conflicte aumentèt ansin pauc a pauc dins lo centre dau país.
Arts
Sciéncias e tecnicas
Armament
Premier vòl dau prototip dau F-117, premier avion militar furtiu (18 de junh).
Astronomia
Susvolada dau sistèma de Saturne per la sonda espaciala Voyager 2. I poguèt realizar divèrsei fotografias de la planeta, de sei satellits e de realizar divèrsei mesuras de temperaturas e de composicion atmosferica. Totjorn, dins lo Sistèma Solar, descubèrta d'un tresen satellit naturau dich Larissa dins lo sistèma de Neptun.
D'autra part, capitada dau premier vòl de la naveta espaciala espaciala. Premiera fusada recuperable de l'istòria, aqueu veïcul donèt de capacitats novèlas d'intervencion espaciala a la NASA.
Informatica
Desvolopament dau sistèma operatiu MS-DOS per la companhiá]] estatsunidenca Microsoft. A l'origina, èra un sistèma crompat per Bill Gates (nascut en 1955) a Tim Patterson. Puei, l'adaptèt ai besonhs d'IBM que l'utilizèt per seis ordinators.
Economia
Naissenças
- 25 de genièr - Alicia Keys, cantaira americana
- 28 de genièr - Elijah Wood, actor american
- 24 de febrièr - Lleyton Hewitt, jogaire de tennis australian
- 21 de març - Teddy Ongoly, fotbolaire congolés
- 7 d'abril - Sharka Blue, actritz pornografica chèca
- 25 d'abril - Felipe Massa, pilòt brasilièr de Formula 1
- 28 d'abril - Jessica Alba, actritz americana
- 10 de mai - Belén Arjona, cantaira espanhòla
- 7 de junh - Anna Kournikova, jogaira de tennis russa
- 9 de junh - Natalie Portman, actritz israeliana
- 28 de junh - Tiffany Hopkins, actritz pornografica francesa
- 27 de julhet - Fernando Alonso, pilòt espanhòl de Formula 1
- 8 d'agost - Roger Federer, jogaire de tennis soís
- 23 d'agost - Carmen Luvana, actritz pornografica americana
- 3 de setembre - Gautier Capuçon, violoncelista arpitan
- 26 de setembre - Serena Williams, jogaira de tennis americana
- 15 d'octobre - Elena Dementieva, jogaira de tennis russa
- 25 de novembre - Xabi Alonso, fotbolaire espanhòl
- 2 de decembre – Britney Spears, cantaira americana
- 30 de decembre - Haley Paige, actrit pornografica mexicana-americana (m. 2007)
Decèsses
- 5 de genièr - Harold Clayton Urey, fisician-quimista american, Prèmi Nobel de Quimia (n. 1894)
- 9 de febrièr - Bill Haley, cantaire american, pionièr del rock'n'roll (n.1925)
- 9 de març - Max Delbrück, biologista alemand, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n. 1906)
- 23 d'abril - Josep Pla i Casadevall, escrivan catalan (n. 1897)
- 11 de mai – Bob Marley, cantaire jamaican (n.1945)
- 11 de mai - Odd Hassel, quimista norvegian, Prèmi Nobel (n. 1897)
- 13 de junh - Amácio Mazzaropi, actor e realizator brasilièr (n. 1912)
- 1 d'agost - Omar Torrijos Herrera, president de Panamà (n. 1929)
- 8 de setembre - Hideki Yukawa, fisician japonés, Prèmi Nobel (n. 1907)
- 9 de setembre - Jacques Lacan, psicanalista francés (n. 1901)
- 12 de setembre - Eugenio Montale, poèta italian, Prèmi Nobel (n. 1896)
- 6 d'octobre – Anwar Sadat, president d'Egipte (n.1918)
- 29 d'octobre - Georges Brassens, cantaire francés (n. 1921)
- 22 de novembre - Hans Adolf Krebs, mètge e bioquimista alemand, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n. 1900)
- Manuel Sanchis i Guarner, filològ, istorian e escrivan valencian (n. 1911)
Prèmi Nobel
- Prèmi Nobel de Fisica : Nicolaas Bloembergen, Arthur Leonard Schawlow, Kai Siegbahn
- Prèmi Nobel de Quimia : Kenichi Fukui e Roald Hoffmann
- Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina : Roger W. Sperry, David H. Hubel, Torsten N. Wiesel
- Prèmi Nobel de Literatura : Elias Canetti
- Prèmi Nobel de la Patz : Aut Comissariat de las Nacions Unidas pels Refugiats (ACNUR)
- Prèmi Nobel d'Economia : James Tobin
Filmes
Nòtas e referéncias
- ↑ En fach, maugrat de demonstracions militaras fòrça importantas a la frontiera entre Bielorussia e Polonha (100 000 òmes) en 1981, lo Burèu Politic de l'URSS decidiguèt d'adoptar una politica d'intimidacion mai considerèt l'invasion de Polonha coma tròp perilhosa.