Nòva Zelanda : Diferéncia entre lei versions
Balisas : cambiament per telefonet Modificacion pel web mobil |
Balisas : cambiament per telefonet Modificacion pel web mobil |
||
| Linha 67 : | Linha 67 : | ||
L'explorador anglés [[James Cook]] naveguèt per tota la còsta neozelandesa e demostrèt qu'es formada de doas islas grandas. Cook proclamèt la Nòva Zelanda territòri de la Corona Britanica. Los primièrs poblaments de colons se compausavan de pescadors e marinièrs qu'introdusiguèron la [[prostitucion]] e de multiplas malautiás. Escambièron tanben amb los maòris armas de fuòc contra pèiras preciosas e provoquèron aital de chaples entre tribús que son coneguts coma las Guèrras dels Mosquets. Aqueles afrontaments menèron a una dramatica casuda de la populacion autoctòna. |
L'explorador anglés [[James Cook]] naveguèt per tota la còsta neozelandesa e demostrèt qu'es formada de doas islas grandas. Cook proclamèt la Nòva Zelanda territòri de la Corona Britanica. Los primièrs poblaments de colons se compausavan de pescadors e marinièrs qu'introdusiguèron la [[prostitucion]] e de multiplas malautiás. Escambièron tanben amb los maòris armas de fuòc contra pèiras preciosas e provoquèron aital de chaples entre tribús que son coneguts coma las Guèrras dels Mosquets. Aqueles afrontaments menèron a una dramatica casuda de la populacion autoctòna. |
||
En [[1840]], dabans l'interès creissent de [[França]] per lo territòri, la corona d'Anglatèrra signèt amb los maòris lo [[Tractat de Waitangi]] per lo qual los abitants cedissián la sobeiranetat de la siá tèrra a la Corona en escambi de proteccion. Al començament los maòris se lancèron amb estrambòrd dins lo comerci amb los que nomenavan [[pakeha]], e nombrosas [[iwi]] (tribús) venguèron ricas, mas amb l'aumentacion del nombre dels colons, de conflictes apareguèron, que provoquèront las [[guèrras maòris]] entre [[1860]] e [[1870]], menant a la perda de la granda majoritat de las tèrras maòris pendent tot lo rèsta del [[sègle XIX]]. Los maòris vesián que sa cultura tendiá a desaparéisser. A la fin del sègle XIX Nòva Zelanda venguèt lo granièr del [[Reialme Unit]], en exportant de produches agricòlas coma la carn dins divèrses païses europèus. Serà pas abans [[1947]] que lo país obtendrà la totala [[independéncia]] del Reialme Unit. Las relacions entre los dos païses contunhèron d'èsser fòrça estrechas coma se poguèt veire quand las tropas neozelandeses |
En [[1840]], dabans l'interès creissent de [[França]] per lo territòri, la corona d'Anglatèrra signèt amb los maòris lo [[Tractat de Waitangi]] per lo qual los abitants cedissián la sobeiranetat de la siá tèrra a la Corona en escambi de proteccion. Al començament los maòris se lancèron amb estrambòrd dins lo comerci amb los que nomenavan [[pakeha]], e nombrosas [[iwi]] (tribús) venguèron ricas, mas amb l'aumentacion del nombre dels colons, de conflictes apareguèron, que provoquèront las [[guèrras maòris]] entre [[1860]] e [[1870]], menant a la perda de la granda majoritat de las tèrras maòris pendent tot lo rèsta del [[sègle XIX]]. Los maòris vesián que sa cultura tendiá a desaparéisser. A la fin del sègle XIX Nòva Zelanda venguèt lo granièr del [[Reialme Unit]], en exportant de produches agricòlas coma la carn dins divèrses païses europèus. Serà pas abans [[1947]] que lo país obtendrà la totala [[independéncia]] del Reialme Unit. Las relacions entre los dos païses contunhèron d'èsser fòrça estrechas coma se poguèt veire quand las tropas neozelandeses luchèron al costat dels britanic durant ambedoas guèrras mondialas. Entre los ans 70 e los 80 del sègle XX, Nòva Zelanda perdèt son mercat europèu çò que, apondut a la crisi del petròli, faguèt que l'economia del país se'n ressentiguèsse fòrtament. En [[1984]] se signèt un tractat de liure comèrci amb [[Austràlia]]. |
||
== Politica == |
== Politica == |
||
Version del 2 decembre de 2014 a 11.58
| Nòva Zelanda | |
| New Zealand Aotearoa | |
| [[Fichièr:|border|120x90px]]
Bandièra de Nòva Zelanda [[Fichièr:|80x80px]] Blason de Nòva Zelanda | |
| Imne: God Defend New Zealand | |
 | |
| Administracion | |
|---|---|
| Capitala | Wellington 41° 17′ S, 174° 27′ E |
| Forma de l'Estat | Monarquia parlamentària |
| Reina Governador General Primièr Ministre | Elisabèt II del Reialme Unit Jerry Mateparae John Key |
| Geografia | |
| Vila principala | Auckland |
| Superfícia | Classat 74en |
| • Totala | 268 680 km² |
| • Aiga (%) | 1,6 % % |
| Demografia | |
| Populacion | Classat 120en |
| • Totala | 4 470 800 ab. (2013) |
| • Densitat | 16.6 ab./km² |
| Istòria | |
| Independéncia | del Reialme Unit |
| 26 de setembre de 1907 | |
| Economia | |
| Moneda | NZD |
| Autras informacions | |
| Indicatiu telefonic | 64 |
| ISO 3166 | NZ |
| Fus orari | + 12 (été + 13) |
| Domeni internet | .nz |
Nòva Zelanda (var. Nava Zelanda, Nuòva Zelanda) (en anglés New Zealand) o Aotearoa (en maòri) es un país e un archipèla situat en Oceania, al sud de l'Ocean Pacific. Se compausa de doas illas principalas: l'Illa del Nòrd e l'Illa del Sud.
La capitala es Wellington.
Lo gentilici es neozelandés - esa.
Istòria
A l'entorn de l'an mil abans la nòstra èra, los pòbles lapita emigrèron en Nòva Zelanda. Fugissián las guèrras e la fam. En Nòva Zelanda trobèron una granda varietat d'espècias animalas e vegetalas. I aguèt posteriorament una segonda epòca de poblaments, nomenada Periòde Maòri Classic. Aqueles colons desvolopèron l'agricultura sus la nòva tèrra. Entre los sègles XII e XIV, lo besonh d'obténer mai de tèrra per cultivar favoriguèt la proliferacion de guèrras entre las divèrsas tribus Maòris fixadas en Nòva Zelanda, fòrça d'elas foguèron chapladas e lo canibalisme se faguèt mai present.
En 1642 l'explorador olandés Abel Tasman arribèt dins las tèrras neozelandeses e trobèt una fòrta resisténcia de la part dels Maòris. Cristianizèt la "Baia dels Assassinats" (uèi Golden Bay) e batejèt la nòva tèrra Statenlandt, supausant que s'agissiá del continent austral qu'arribava fins a la Tèrra dels Estats, en America del Sud. Lèu la Companhiá Neerlandesa de las Índias Orientalas li cambièt lo nom, amor que veniá de descobrir la Tèrra dels Estats vertadièra (uèi isla dels Estats), e la nomenèt "Nieuw Zeeland" en remembrança de la província neerlandesa, del comtat de Zelanda, separada per l'estuari de Ren e de Mòsa de la província de Olanda, coma la Nòva Zelanda es separada de la Nòva Olanda (Austràlia) per la mar.
L'explorador anglés James Cook naveguèt per tota la còsta neozelandesa e demostrèt qu'es formada de doas islas grandas. Cook proclamèt la Nòva Zelanda territòri de la Corona Britanica. Los primièrs poblaments de colons se compausavan de pescadors e marinièrs qu'introdusiguèron la prostitucion e de multiplas malautiás. Escambièron tanben amb los maòris armas de fuòc contra pèiras preciosas e provoquèron aital de chaples entre tribús que son coneguts coma las Guèrras dels Mosquets. Aqueles afrontaments menèron a una dramatica casuda de la populacion autoctòna.
En 1840, dabans l'interès creissent de França per lo territòri, la corona d'Anglatèrra signèt amb los maòris lo Tractat de Waitangi per lo qual los abitants cedissián la sobeiranetat de la siá tèrra a la Corona en escambi de proteccion. Al començament los maòris se lancèron amb estrambòrd dins lo comerci amb los que nomenavan pakeha, e nombrosas iwi (tribús) venguèron ricas, mas amb l'aumentacion del nombre dels colons, de conflictes apareguèron, que provoquèront las guèrras maòris entre 1860 e 1870, menant a la perda de la granda majoritat de las tèrras maòris pendent tot lo rèsta del sègle XIX. Los maòris vesián que sa cultura tendiá a desaparéisser. A la fin del sègle XIX Nòva Zelanda venguèt lo granièr del Reialme Unit, en exportant de produches agricòlas coma la carn dins divèrses païses europèus. Serà pas abans 1947 que lo país obtendrà la totala independéncia del Reialme Unit. Las relacions entre los dos païses contunhèron d'èsser fòrça estrechas coma se poguèt veire quand las tropas neozelandeses luchèron al costat dels britanic durant ambedoas guèrras mondialas. Entre los ans 70 e los 80 del sègle XX, Nòva Zelanda perdèt son mercat europèu çò que, apondut a la crisi del petròli, faguèt que l'economia del país se'n ressentiguèsse fòrtament. En 1984 se signèt un tractat de liure comèrci amb Austràlia.
Politica
Nòva Zelanda es una monarquia parlamentaria. Lo cap d'Estat es la reina d'Anglatèrra, actualament Elisabeta II, representada per un governador general.
Geografia
Economia
De veire: Economia de Nòva Zelanda.
Cultura
Ligams extèrnes
Nòtas e referéncias
Bibliografia
- {{{títol}}}. GP Publications.
- {{{títol}}}. Oxford University Press.
- {{{títol}}}.
|
|
