Tràcia

Tràcia

Tràcia (en grèc ancien Θρᾴκη / Thrákê}}, en grèc modèrne Θράκη / Thráki, en bulgar Тракия / Trakiya, en turc Trakya) es una region de la peninsula balcanica partejada entre Bulgaria (Tràcia del Nòrd), Grècia (Tràcia Occidentala o Tràcia Egèa) e Turquia (Tràcia Orientala). Lo nom li ven dels tracis, pòble indoeuropèu qu'ocupava la region dins l'Antiquitat. Segon la mitologia grèga, lo dieu Dionís e l'eròi Orfèu ne son originaris.

Geografia

La nocion de Tràcia varièt dins l'istòria e segon los pòbles.

A l'ora d'ara, se considèra que Tràcia es la region delimitada atal:

• a l'èst son limit se constituís per la broa de la mar Negra ;
• son limit nòrd va del Cap Emine, seguís la linha de cresta del Monts Balcans fins al Mont Ostra ;
• son limit oèst va del Mont Ostra, seguís la linha de cresta dels Galabèts e de la Sredna Gora fins al mont Mont Mossala, passa pel Ravni čal, seguís la linha de cresta separant los bacins de Čepin e de Razlog, passa pel Mont Videnica e atenh la frontièra grècobulgara al vilatge de Kainčal;
• son limit sud va de Kainčal, seguís la frontièra grècobulgara fins al mont Giftokastro, devala fins al flume Mesta, que seguís fins a la mar Egèa. Longa, enseguida, la broa nòrd d'aquela, de l'estrech dels Dardanèls, de la mar de Marmara e del Bosfòr fins a la mar Negra.

Istòria

Tràcia pendent la Preïstòria

Tràcia èra abitada pels òmes ja a la Preïstòria: las primièras traças de preséncia umana datan del Paleolitic. L'Òme de Neandertal abitava dins la region pendent prèp de 300 000 ans abans d'èsser remplaçat par l'òme modèrne (Homo sapiens) al començament del Paleolitic superior, pendent l'Aurinhacian (entre -40 000 et -30 000).

Al Neolitic (-7000 a - 3300), l'agricultura venguda de Mesopotamia, via l'Anatolia vesina, s'espandís dins la region. La Cultura de Karanovo (-6200 a -5500) se desvelopèt dins la màger part de Tràcia mentre que la Cultura d'Hamangia (-5200 a -4500) —venguda d'Anatolia— s'espandís dins l'èst de Tràcia, al tèrme de la mar Negra.

Los Prototracians - un dels pòbles Indoeuropèus mai ancians en Euròpa - arribant en Tràcia a una data que domòra encara desconeguda (o milenari VI AbC., o al començament del milenari II AbC).

Tràcia dins l'Antiquitat

A l'epòca miceniana, los Tracians formavan de societats fòrça ierarquizadas dominadas per de soldats e de prèires.

Al començament de l'edat del Fèrre, los Tracians conservavan lor organizacion e formavan d'Estats religioses dirigits per de reis prèires, al cap de tropas constituidas de cavalièrs aristocratas e de païsans guerrièrs liures. De demoràncias fortificadas - capitalas temporàrias - èran bastidas pels reis itinerants.

À partir del sègle VII, de tribús tracianas – subretot los Besses e los Odrises – escambièron amb les ciutats Estats grègas qu'establiguèron de colonias sus las broas de la mar Egèa e del Pont Euxin. Los Tracians son mencionats pel primièr còp, dins un document escrich, per Erodòt qu'indica que «la nacion dels Tracians es, aprèp aquela dels Indians, la mai importanta del monde. S'avián un sol rei e se podavan s'entendre entre eles, serián invincibles e, segon ièu, fòrça mai poseroses que totas las nacions». La region èra traversada sens dificultats pels Pèrsas de Dàrius I mas, aprèp lor pèrda fàcia als Grècs, anèron en Anatolia. Segon los istorians grècs Erodòt e Tucidid, una dinastia reiala emergís dentre las tribús odrisianas, al començament del sègle V, amb lo prince Terès I. A partir de la Tràcia centrala, lo successors espandiguèron lo reialme, s'impausan sus las mai tribús tràcias. Los Grècs s'implantèron dins las regions costièras de la Tràcia miègjornala, a partir de -464 mas pagavan un tribút als Odrises. Los Atenencs contrarotlavan una partida de la Tràcia sud mercé a lor colonia d'Amfipolis. Los escambid entre Grècs e Tracians aumentèron e aqueles darrièrs acabant per utilizar l'alfabet grèc per d'escriches pas encora dechifradas. Pendent Guèrra de Peloponès (-431 a -404), lo reialme dels Odrises s'aliguèt als Atenencs abans de se tornar contra eles. Lo royaume atenguèt son apogèu jos Cotis I, s'espandissent del Danubi a la mar Egèa, mas a sa mòrt, foguèt divisat en tres reialmes que foguèron conquesíts, pauc a pauc, pel realme de Macedònia. aquela conquèsta s'acabèt en -342.

Tràcia integèt, entre -341 e -331 al reialme de Macedònia, abans qu'un Estat odrise vassal se tornèt constituir dins le nòrd de Tràcia. Al partatge de l'empèri d'Alexandre lo Grand, en -323, Lisimac venguèt esatrapa puèi rei (-304) de Tràcia e contrarotlèt un territòri que va del Danubi fins a Anatolia e a Caucàs. Venquèt Seutès III, rei dels Odrises, que s'èra revoltat mas son reialme demorèt dins lo reialme de Tràcia. Lysimac espandiguèt sa dominacion sus las ciutats gregas del Pont Euxin e de l'Ellespont, qu'implatèt de basas navalas.

Pendent la Granda expedicion menada per una coalicion de pòbles cèltas, aqueles darrièrs foguèron rebutat, en -298, pels Tribals establits dins lo nòrd e lo nòrd-oèst de Tràcia. Pasmens, en -279, una partida dels Cèltas menats pel rei Comontorios passèt en Macedònia puèi en Tràcia centrala que se fondèt lo reialme de Tilis. Aquela tombèt, vèrs -213, jols tustes dels Tracians.

Los Etats tracians tornèron trobar l'independéncia al mitan del sègle III. Lo reialme de Macedònia conservèt las regions miègjornalas al sud dels Rodòps alara qu'Atenas contrarotlava las colonias sus las broas del Pont Euxin e lo sud-èst de Tràcia, vesina de Bizanci.

Al mitan del sègle II, lo reialme dels Odrises venguèt client de la Republica romana, alara que las autras tribús traciana èran somisas. La region passèt pauc a pauc jol contraròtle roman: a la casuda dels princes dels Asteans, una partida de lor reialme foguèt annexada puèi lo darrièr reialme tracian foguèt annexiat per l'Empèri Roman en l'an 46 ApC.

La província romana de Tràcia foguèt creada en 46, per l'emperaire Claudi. D'en primièr confiada a de procuradors governadors, la província de Tràcia foguèt enseuida confiada a de legats pretorians que le nom apareis a vegada sus la moneda de las ciutats de la província. Al tèrme de lor govèrn aqueles personatges podavan paln sovent pretendre al consulat: la província aviá pas de legion mas èran pro importanta. Plan espandida èra propicia al brigandatge e expausada a las invasions e a la expedicion barbaras. Tràcia èra tanben una provIncia estrateca perque son malhum de comunicacion permetavan la ligason entre las províncias frontièras del Danubi e l'Orient de l'empèri. Tràcia èra doncas, a partir de la segonda mitat del segon sègle una província menaçada al moment de las crisas de l'Empèri.

A la seguida de las reformas administrativas de Dioclecian, a la fin del sègle III, la Tràcia geografica foguèt devesida en quatre pichona províncias (Tràcia, Haemimontus, Rodopas e Euròpa) apartenant al Diocèsi de Tràcia(Thraciae), el meteis apartenent a la prefectura d'Orient. Jol Duumvirat (286-293) puèi la Tetrarquia (293-324), foguèt plaçada jos l'autoritat de l'August encargat de l'Orient. A de division definitiva de l'Empèri Roman, en 395, lo diocèsi de Tràcia foguèt inclusit dins l'Empèri Roman d'Orient.

• 
  Guerrièr tràcia
• 
  Una partida del tresaur de Panagyurichté.

Tràcia a l'Edat Mejana

Jol l'emperaire Eracli, l'Empèri d'orient se transformèt en Empèri Bizantin. Capitant pas a véncer las atacas vengudas de totas parts (Avars e Eslaus al nòrd, Empèri sassanid a l'èst, arabomusulmans al sud-èst), l'emperaire Eracli faguèt una nòva organizacion l'empèri sul plan militar. Se considèra que, gaireben a aquela epòca, foguèt creat lo tèma de Tràcia per far fàcia, entre autre, a la menaça protobulgara.

Amb de l'installacion d'aqueles darrièrs al sud del Danubi, en 680, Tràcia èra disputada de contunh entre, d'un costat, l'Empèri Bizantin e, d'un autre pel Primièr puèi lo Segond Estat bulgar.

La Tràcia turca

L'Empèri Otoman s'installèt en Tràcia, en 1347, amb la conquèsta de la vila de Kallipolis. Amb l'ofensiva, dons los Balcans, dins los ans 1380-1390, los Turcs conqueriguèron leu tota Tràcia levat una pichona listra a l'entorn de Constantinòple. Aquela darrièra tombèt, amb la vila, en 1453 e foguèt inclusida dins la Romelia otomana.

La Tràcia modèrna

Al desmembrament dels territòris balcanics de l'Empèri otoman, la region faguèt l'objècte de maid'un partatges. A la seguida dels tractas de San Stefano puèi de Berlin (1878), l'Empèri conservèt Tràcia mas una província autonoma de Romelia orientala - de majoritat bulgara - foguèt creda al nòrd de Tràcia. La Romelia orientala e lo Principat de Bulgaria - tanben plaçada jos l'autoritat otomana - deciguèron lor union dempuèi 1885 per reünir dins una entitat autonoma gaireben de populacions bulgaras de Tràcia.

Pendent las guèrras balcanicas de 1912-1913, la província foguèt disputada entre l'Empèri otoman e lo Reialme de Bulgaria, aliat, pendent la Primièra Guèrra Mondiala, a Grècia e los mai Estats balcanics. La majoritat de Tràcia faguèt partida de Bulgaria mas l'Empèri otoman conservava una Tràcia orientala larga.

Los tractats - que lo Tractat de Neuilly (1919) - qu'acabèron la Primièra Guèrra Mondiala e decopant Euròpa faguèron passar la Tràcia occidentala (o Tràcia egeana) jos autoritat grèga; un pichon territòri a l'èst de Svilengrad, de per abans otoman, foguèt restacada a Bulgaria. Lo Tractat de Sèvres (1920) que fixava las novèlas frontièras de l'Empèri otoman attribuiguèt gaireben tota la Tràcia orientala a Grècia mas lo Tractat de Lausana (1923) tornèt sus aquelas modificacions e Turquia conservava l'essencial la Tràcia orientala e tanben lo tèrme nòrd-èst de la Tràcia occidentala, vesina de la vila d'Edirne. La Tràcia Occidentala tornèt èsser presa per Bulgaria pendent de la Segonda Guèrra Mondiala mas tornèt a Grècia a la fin del conflicte.

Tràcia es divisada, a l'ora d'ara, entre la Republica de Bulgaria, la Republica de Grècia e la Republica de Turquia.

• 
  Las tribús tracianas vèrs -431
• 
  Lo Reialme de Tràcia de Lisimac
• 
  Lo sud de Tràcia demora jos la dominacion macedoniana (-200)
• 
  Lo diocèsi roman de Tràcia en 400
• 
  Lo tèma de Tràcia (7) en 717
• 
  Tràcia otomana en 1585 (mapa d'Abraham Ortelius)
• 
  La Tràcia otomana entre 1840 e 1878
• 
  Tràcia al tractas de San Stefano e de Berlin
• 
  Tràcia de 1878 a 1885
• 
  Tràcia de 1885 a 1912
• 
  Mapa etnografica de la Tràcia orientala e occidentala en 1912
• 
  Tràcia de 1913 a 1918
• 
  Tràcia aprèp lo Tractat de Neuilly (1919)
• 
  Tràcia pendent la Segonda Guèrra Mondiala

Reputacion

Tràcia passava per èsser una region que los abitants èran bellicoses:

«los pòbles d'aqueles païses aman fòrt la guèrra» .

En Tràcia visquèron tanben l'eròi Orfèu, filh del rei de Tràcia Egre, de la musa Calliopa e del eròi Espartac.

Vejatz tanben

Ligams extèrnes

• (fr)(el)Descripcion dels pòblrs e costumas tracianas, dins lo tèxte integral de l'Enquèsta d'Erodòt, sul site de L'antiquitat grèga et latine de Philippe Remacle, Philippe Renault, François-Dominique Fournier, J. P. Murcia, Thierry Vebr, Caroline Carrat.