Wudi de Han : Diferéncia entre lei versions

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Contengut suprimit Contengut apondut
ZéroBot (discussion | contribucions)
m r2.7.1) (Robòt Apondre: pam:Emperador Wu ning Han
KLBot2 (discussion | contribucions)
m Bot: Migrating 44 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q7225
Linha 55 : Linha 55 :


{{DEFAULTSORT:Wudi}}
{{DEFAULTSORT:Wudi}}

[[af:Han Wudi]]
[[ar:الإمبراطور وو]]
[[bo:ཧན་ཝུའུ་ཏི།]]
[[ca:Emperador Wu de Han]]
[[de:Han Wudi]]
[[en:Emperor Wu of Han]]
[[eo:Wu Di]]
[[es:Emperador Wu]]
[[eu:Han Wudi]]
[[fa:وو]]
[[fi:Wu (Han-dynastian keisari)]]
[[fiu-vro:Wu (Hani dünastia keisri)]]
[[fr:Han Wudi]]
[[gan:劉徹]]
[[hak:Hon Vú-ti Liù Chha̍t]]
[[hi:सम्राट वु ती (हान वंश)]]
[[hr:Wu od Hana]]
[[hu:Vu kínai császár]]
[[id:Kaisar Wu dari Han]]
[[ja:武帝 (漢)]]
[[jv:Wu saka Han]]
[[ko:전한 무제]]
[[nl:Han Wudi]]
[[nn:Wu av Han]]
[[no:Keiser Wu av Han]]
[[pam:Emperador Wu ning Han]]
[[pl:Han Wudi]]
[[pt:Wu de Han]]
[[ro:Împăratul Wu din dinastia Han]]
[[ru:У-ди]]
[[sh:Car Wu od Hana]]
[[sv:Han Wudi]]
[[ta:ஆனின் பேரரசர் வு]]
[[th:จักรพรรดิฮั่นอู่]]
[[tl:Emperador Wu ng Han]]
[[tr:Wu Ti]]
[[uk:Лю Че]]
[[vi:Hán Vũ Đế]]
[[wuu:汉武帝]]
[[za:Han Vujdaeq]]
[[zh:汉武帝]]
[[zh-classical:漢世宗孝武皇帝]]
[[zh-min-nan:Hàn Bú-tè]]
[[zh-yue:劉徹]]

Version del 22 març de 2013 a 08.10

Wudi de Han
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Naissença 156 AbC
N. a
Decès 29 de març de 87 AbC
D. a
Causa de decès
Assassinat/ada per
Luòc d'enterrament
Lenga mairala
Fogal ancestral
País de nacionalitat
Paire
Maire
Oncle
Tanta
Grands
Bèlamaire
Bèlpaire
Fraire
Sòrre
Conjunt
Companh/a
Filh/a
Religion
Membre de
Familha nòbla
Membre de
l'equipa esportiva
posicion de jòc
tir (esquèrra/drecha)
grad dan/kyu
Grop etnic
Orientacion sexuala
Profession
Emplegaire
Domeni d'activitat
Escolaritat
Diplòma
Director de tèsi
Estudiant de tèsi
Foncion politica
Residéncia oficiala
Predecessor
Successor
Partit
Tessitura
Label discografic
Lista de cançons
Discografia
Mission de l'astronauta
Distincions e prèmis
Branca militara
Grad militar
Etapa de canonizacion
Familha nòbla
Títol de noblesa
Títol onorific
Comandament
Conflicte
Jorn de la fèsta
Mestressas {{{mestressas}}}
Religion
Profession
Estudis
Títol {{{títol1}}}
({{{començamentderenhe}}} - {{{finderenhe}}})
{{{títol2}}}
Dinastia {{{dinastia}}}
Servici de {{{començamentdecarrièra}}} a {{{findecarrièra}}}
Grad militar {{{gradmilitar}}}
Arma {{{arma}}}
Coronament {{{coronament}}}
Investitura {{{investitura}}}
Predecessor {{{predecessor}}}
Successor {{{successor}}}
Conflictes {{{conflicte}}}
Comandament {{{comandament}}}
Faches d’armas {{{faitsdarmas}}}
Distincions
Omenatge {{{omenatge}}}
Autras foncions {{{autrasfoncions}}}
Emperaire de la Dinastia Han Dinastia Han
Periòde de govèrn: 9 de març 141 AbC - 29 de març de 87 AbC
Predecessor: Jingdi de Han
Successor: Zhaodi de Han

Wudi (武帝) (156 AbC - 29 de març de 87 AbC), del seu nom personal Liu Che (劉徹), es lo seten emperaire de la dinastia Han, del 9 de març de 141 AbC fins a la seuna mòrt. Es considerat, amb los emperaires Taizong (dinastia Tang) e Kangxi (dinastia Qing) coma l’un dels mai grands emperaires de l’istòria de China.

Grand conquerent, rebutét fòrça lunh los barbars fóra la frontèras, mas en agotant los cófres de l’Estat e subretaxar la populacion que de rics revusèro en mai de pagar.

Lo seu nom li ven de de wu (« guerrièr ») e de di (« emperaire »).

Coma cap militar, l’emperaire Wudi menèt China al seu expendiment territorial maximal:

  • en 111, annexèt e divisèt en comandariás lo reialme de Nanyue, que compren lo sud de la China e lo nòrd del Vietnam d'ara;
  • al nórd, rebutét amb succès las espedicions namadas dels Xiongnu sul nòrd de China.
  • al nórd-èst, annexèt en 108 AbC lo principat de Luolang, al nòrd de la Corèa d'ara;
  • a l’oèst, rebutèt las frontièras de l’empèri fins al bacin del Tarim, al Quirguizstan d'ara.
Lo viatge cap a l’oèst de Zhang Qian, Caunas de Mogao, entre 618 e 712.

En 139 AbC, envièt lo seu emissèri Zhang Qian negociar una alliança amb los Yuezhi de l’Ozbequistan d'ara. Aquela espedicion provquèt d’autras missions cap a l’Asia Centrala.

Aquelas ambassadas aurián començat afar d'escambis e que l’emperairi auriá recebut d'estatuas boddicas d’Asia centrala, coma aquò es pintat dins las caunas de Mogao.

L’emperaire Wudi es a l’origina de diferentas mesuras destinadas a renforçar lo pofrr centralizat a Chang'an, la seuna capitala, situada dins la provìncia del Shaanxi.

En 134, Wudi instituiguèt lo recrutament dels foncionaris per examèns. Tornèt amb los tèxtes classics enebits dels temps de Qin Shi Huangdi, lo fondator de la dinastia Qing.

Wudi adoptèt los principis del confucianisme coma filosofia d’Estat e fondèt una escòla destinada a ensenhar lo confucianisme als futurs administrators de l’empèri.

Aquelas reformas aguèron un efècte durable tot lo long de l’existéncia de la Chine imperiala e exercèron una influència considerabla sus las civilizacions a l'entorn.

Lo reialme de l’emperaire Wudi durèt 54 ans, un recòrd que foguèt batut sonque per l’emperaire Kangxi, mai de 1800 ans mai tard.

Vejatz tanben

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Wudi de Han.

  • Bibliografia sus l’emperaire Wudi prepausada per Michèle Pirazzoli-t'Serstevens, (fr)en linha sul site del Centre departamental de documentacion pedagogic dels Nauts de Sèina.
  • (fr)Lo reialme de l'emperaire Ó, dins l'introduccion de la traduccion de las Memòrias istoricas de Sima Qian per Édouard Chavannes, 1895.


Precedit per
Jingdi
Wudi de
Han
Seguit per
Zhaodi