Portal:Provença

Portau de Provença

Sant Tropetz

Provença (Prouvènço en nòrma mistralenca) es una region istorica e culturala d'Occitània, a l'èst. Es tanben lo nom d'un ancian reiaume puei d'un ancian comtat (annexat juridicament en 1481 a l'estat francés) e d'un ancian marquesat. Correspònd uei, au sens larg, a una granda partida de la region administrativa de Provença-Aups-Còsta d'Azur, au sud-èst de l'estat francés. S'espandís de la region de Nimes fins a la riba drecha de Var ont bòrda l'ancian Comtat de Niça situat a la riba senèstra. Mai lo País Niçard èra dins lo comtat de Provença fins en 1388 e quauquei Niçards se dison provençaus.

Pus largament, dins un sens culturau e toristic, Provença s'espandís fins a l'èst de Gard (delà Ròse fins a Nimes e Vidorle) e fins au sud de Droma e una franja dau sud-èst d'Ardecha. Tanben lo Comtat Venaicin fa partida de la Provença culturala e istorica.

La capitala istorica de Provença foguèt Arle de 911 a 1180, puei Ais de Provença de 1180 a 1789. Mai aquela de la region administrativa de Provença-Aups-Còsta d'Azur es Marselha.

{{{editar}}}

Lutz sus...

Frederic Mistral

Frederic Mistral o pus rar Frederic Mistrau (Malhana, 8 de setembre de 1830 - 25 de març de 1914), es un escrivan e lexicograf en occitan (provençau). Es un dei grands menaires istorics dau renaissentisme occitan. Recebèt lo Prèmi Nobel de Literatura en 1904 a l'encòp amb l'escrivan espanhòu José Echegaray.

{{{editar}}}

Istòria

• Armoriau de Provença
• Lista dei dirigents de Provença
• Personalitats:
  • Marins famós : Pèire Andrieu de Sufren, Ipolit Bochard

{{{editar}}}

Geografia e natura

Leberon

• Parçans : Leberon, Crau, Camarga
• Ciutats : Arle , Ais de Provença , Lei Bauç, Draguinhan , Frejús , Istre , Marselha , Lo Martegue , Sant Rafèu , Sant Romieg de Provença , Lei Santas , Tarascon , Tolon
• Estanhs, lacs : Aupilhas, Mar de Bèrra, Estanh dau Vacarés
• Massís : Massís dei Mauras, Massís de la Santa Bauma, Mont Venturi, Còla de Lura
• Region : Provença-Aups-Còsta d'Azur
• Departaments : Aups d'Auta Provença (04), Bocas de Ròse (13), Var (83), Vauclusa (84)
• Fauna:
  • Paleontologia :
    • Dinosaure : Tarascosaure, Variraptòr, Piroraptòr
    • Site paleontologic : lo Gres dei Reptiles

{{{editar}}}

Torisme

Cenotaf de Glanum

• Monument:
  • Provença antica : Ciutat de Glanum
• Provença maritima :
  • Vilas : Lo Martegue
  • Musèu : Musèu de la Marina (Tolon)
  • Edifici religiós : Catedrala de Nòstra Dòna de la Seds
  • Luòcs toristics : Rada de Tolon, Mont Faron
  • Castèu : Castèu dei Bauç, Castèu de Tarascon, Castèu d'It

{{{editar}}}

Portaus connèxes

• Portal:Occitània
• Portal:Auvèrnhe
• Portal:Bearn
• Portal:Carcin
• Portal:Gasconha
• Portal:Lemosin
• Portal:Lengadòc
• Portal:Roergue

{{{editar}}}

Cultura e tradicions

• Musica :

  

  Andrieu Camprat

  • Classica : Andrieu Camprat, Joan Josèp Moret
  • Folclorica :
    • Cançons : Copa Santa, Lei filhetas de Tolon, Avèm un bèu castèu, Lei cordèlas
    • Instruments de Musica : Galobet, Tamborin de Provença
    • Ritmes e danças : Rigaudon, Farandola
    • Grops : Le Condor
  • Populara : Massilia Sound System
  • cantaires : Félix Mayol, Enric Alibèrt, Michèle Torr - De lenga provençala : Gui Bonnet, Joan Bernat Plantevin, Mirèlha Mathieu

• Arts dramatics :
  • Teatre : Lo Grolier Bel Esprit, vò Suseta e Tribòr (Manicle)
  • Opera : Lei Fèstas de Talia (libret de Josèp de La Font)
  • Cinèma :
    • Realizaire : Marcèu Panhòl
    • Actors : Raimu, Fernandel
    • Filmes :
      • En occitan : Malaterra
      • En francés : Trilogia marselhesa, La molher dau panatier, Manon dei fònts

• Bèleis Arts : Pau Cesana , Cesar Baldaccini

Gardian

• Literatura :
  • En occitan : Joan de Nòstradama, Robèrt Rufi, Bellaud de la Bellaudiera, Glaudi Brueis, Miquèu Tronc, Pèire Pau, Pèire Chabèrt, Francés Totsants Gròs, Estève Pelabon, Josèp Mariús Dieulofet, Antòni Favel, Victor Quintius Toron, Victor Gelu, Laurenç Pèire Berenger, Estève Garcin, Josèp Romanilha, Josèp d'Arbaud, Frederic Mistral (òbras : Mirèlha, Calendau, Lo Poèma dau Ròse, Lo Tresaur dau Felibritge), Teodòr Aubanèu, Folco de Baroncelli-Javon, Carles Poncy, Pèire Fontan, Carles Rieu, Max Felip Delavoët, Enric Espieut, Robèrt Lafont, Pèire Pessamessa, Glaudi Barsotti , Florian Vernet, Joan Ives Casanova, Joan Ives Roier

• • En francés : Joan Aicard (Maurin dei Mauras), Anfós Daudet, Joan Giono, Marcèu Panhòl, Émile Zola
• Tradicions : Bovina, Gardian, Felibritge, Santons, Manhanariá

• Gastronomia : Alhòli, Tretze dessèrts, Anchoiada, Tapenada, Cada

• Provençalista : Damase Arbaud

{{{editar}}}

Lei categorias

Lo Martegue, la Venècia Provençala

• Personalitat provençala
  • Còmte de Provença
• Istòria de Provença
  • Provença antica
• Tradicion provençala
• Comuna de Provença

{{{editar}}}

Espòrt

• Fotbòl: Olimpic de Marselha, Fòtbol Club dau Martegue, Sporting Club de Tolon
• Rugbi de XV: Rugby Club Tolonenc, Provença Rugbi
• Rugbi de XIII: Sporting Olimpic Avinhonenc XIII
• Basquetbòl: Olimpic d'Antíbol, Fòs Provença Basquet

{{{editar}}}

Politica

• Personalitat politica:
  • Bernat Kouchner-Mauric (Ministre e fondator de doas ONG)
  • Miquèu Vauzelle (President de la region administrativa de PACA)
  • Hubert Falco (Cònsol de Tolon)
  • Joan Glaudi Gaudin (Cònsol de Marselha)
  • Arvei Schiavetti (Cònsol d'Arle)
  • Charlie Bauer (activista d'extrèma senèstra)

• Movement politic:
  • Partit de la Nacion Occitana
  • Partit Occitan
  • Iniciativa per Occitània
  • Libertat

• Document politic en provençau:
  • Aficha de De Coincy, 1789

{{{editar}}}

Accedir als autres portals tematics

Refrescar aquesta pagina