Satira : Diferéncia entre lei versions

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Contengut suprimit Contengut apondut
Cornelhac1 (discussion | contribucions)
Cornelhac1 (discussion | contribucions)
mCap resum de modificació
Linha 13 : Linha 13 :
== En Espanha ==
== En Espanha ==
En Espanha eth genre se va coltivèc des dera [[Edat Mejana|Edat Mieja]]; eth prumèr siguec Juan Ruiz, arciprest de Hita, qu'ataquèc eth poder igualador des sòs per desordenar eth immutable
En Espanha eth genre se va coltivèc des dera [[Edat Mejana|Edat Mieja]]; eth prumèr siguec Juan Ruiz, arciprest de Hita, qu'ataquèc eth poder igualador des sòs per desordenar eth immutable
orde sociau estamentau medievau. Eth satírico entrèc tanben ena composicion de nombrosi genres coma eth roman picaresc, era fabula, er article periodistic o era pèça teatrau de costums, eth esperpent de Ramón María del Valle-Inclán o era tragèdia grotesca de Carlos Arniches; ei mès, forme part essenciau d'òbres tan importantes coma Eth Quishòt dera Mancha de Miguel de Cervantes.
orde sociau estamentau medievau. Eth satírico entrèc tanben ena composicion de nombrosi genres coma eth roman picaresc, era fabula, er article periodistic o era pèça teatrau de costums, eth esperpent de Ramón María del Valle-Inclán o era tragèdia grotesca de Carlos Arniches; ei mès, forme part essenciau d'òbres tan importantes coma ''Eth Quishòt dera Mancha'' de Miguel de Cervantes.


=== Autors ===
===Autors===
Autors satirics espanhòus sigueren, ena Edat Mieja, escarte deth ja citat Arciprest de Hita: Mès López de Ayala, nombrosi autors dera nomentada poesia cançoniera deth sègle XV, enter eri es anonimi redactors des ''Coblets deth provinciau (Coplas del provincial)'', des ''Coblets de Mingo Revulgo (Coplas de Mingo Revulgo)'' e des ''Coblets dera fornièra (Coplas de la panadera)''.
Autors satirics espanhòus sigueren, ena Edat Mieja, escarte deth ja citat Arciprest de Hita: Mès López de Ayala, nombrosi autors dera nomentada poesia cançoniera deth sègle XV, enter eri es anonimi redactors des ''Coblets deth provinciau (Coplas del provincial)'', des ''Coblets de Mingo Revulgo (Coplas de Mingo Revulgo)'' e des ''Coblets dera fornièra (Coplas de la panadera)''.



Version del 21 mai de 2007 a 22.27

Era satira ei un sosgenre liric qu'exprimís indignacion cap a quauquarrés o quauquarren, damb propòsit moralizador, ludic o de trufe. S'escriu en pròsa o vèrs o en tot alternar andues formes (satira menipea).

Origines

Sorgís en Grècia (es iambografs Simonides de Amorgos e Arquiloco de Pharos principaument, encara que tanben eth comediograf Aristofanes l'includic enes sues òbres, e s'apropèren ada era eth poèta Bion e es filosòfi cinics Menip de Gadara e Lucian de Samosata), mès se desvolòpe fondamentalament en Roma (Ennio, Lucilio, Varron, Catul, Oraci, Juvenal, Persio, Marcial, per orde cronologic). Autant ei atau, que Marc Fabi Quintilian consideraue ara satira coma un genre complètament roman.

Estil

Era satira se sòl valer dera umor, dera anecdòta e der engenh entà ridiculizar defèctes sociaus o individuaus, en tot efectuar atau ua critica sociau; a viatges adòpte entad açò era forma mès concentrada deth epigrama, qu'exprimís un solet concèpte e un unic tèma de trufe; peth contrari, era satira sòl èster fòrça mès vasta e desbocassada.

Autors

Enni, Lucili e Varron escriueren satires inspirades pera filosofia cinica o estoica, que s'exprimie a trauèrs de discorsi o «sermons» moraus nomentadi diatribes. Epictet, Bion, Menip e Lucian de Samosata auien ja escrit aguest tipe de discorsi que ridiculizauen es defèctes moraus e sociaus e serviren de modèu ad aguesti escrivans latini.

En Espanha

En Espanha eth genre se va coltivèc des dera Edat Mieja; eth prumèr siguec Juan Ruiz, arciprest de Hita, qu'ataquèc eth poder igualador des sòs per desordenar eth immutable orde sociau estamentau medievau. Eth satírico entrèc tanben ena composicion de nombrosi genres coma eth roman picaresc, era fabula, er article periodistic o era pèça teatrau de costums, eth esperpent de Ramón María del Valle-Inclán o era tragèdia grotesca de Carlos Arniches; ei mès, forme part essenciau d'òbres tan importantes coma Eth Quishòt dera Mancha de Miguel de Cervantes.

Autors

Autors satirics espanhòus sigueren, ena Edat Mieja, escarte deth ja citat Arciprest de Hita: Mès López de Ayala, nombrosi autors dera nomentada poesia cançoniera deth sègle XV, enter eri es anonimi redactors des Coblets deth provinciau (Coplas del provincial), des Coblets de Mingo Revulgo (Coplas de Mingo Revulgo) e des Coblets dera fornièra (Coplas de la panadera).