Dinosaure : Diferéncia entre lei versions

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Contengut suprimit Contengut apondut
CommonsDelinker (discussion | contribucions)
m Lo fichièr Triceratops_BW.jpg es estat escafat coma o es estat sus Commons per Fastily (Uploader requested deletion of unused file)
CommonsDelinker (discussion | contribucions)
m Lo fichièr Tyrannosaurus_BW.jpg es estat escafat coma o es estat sus Commons per Fastily (License review: Non-free license, or license disallowing commercial use and/or derivative works)
Linha 17 : Linha 17 :
imatge:Eoraptor sketch5.png|[[Eoraptor]], un deus mei ancians
imatge:Eoraptor sketch5.png|[[Eoraptor]], un deus mei ancians


File:Tyrannosaurus BW.jpg|[[Tiranosaure]]
Imatge:Stegosaurus BW.jpg|[[Stegosaure]]
Imatge:Stegosaurus BW.jpg|[[Stegosaure]]
Imatge:Diplodocus carng1DB.jpg|[[Diplodòcus]]
Imatge:Diplodocus carng1DB.jpg|[[Diplodòcus]]

Version del 16 mai de 2012 a 23.20

Fossil de tiranosaure

Los dinosaures, mot qui vòu díser «terrible lausèrp» (deu grèc δεινός - deino - «terrible»- e σαύρα - sauru - «lausèrp») que son ua familha de vertebrats fossils apareishuda 230 milions d'annadas a, entà s'avalir a la fin de l'atge cretacèu (65 milions d'annadas a) qui e qui daunegè l'ecosistèma terrèstre durant uns 160 milions d'annadas (durant lo trias, lo jurassic e lo cretacèu]], sia l'èra segondària.

Lo sol grop subervivent conegut enter los dinosaures qu'ei lo deus ausèths, considerats donc per la sciéncia e la taxonomia actuala com dinosaures.

Los dinosaures que colonizèn tots los mitans de vita sia la tèrra, la mar e lo cèu. Lo grop deus pterosaures (diferent deu grop qui balhore los ausèths de uei) que colonizè atau los aires.

Las descobèrtas e l'estudi de las rèstas fossilizadas deus dinosaures que s'acceleré a partir deu sègle XIXau e lo mot dinosaure que ho creat per Richard Owen en 1842.

Per mantuas annadas que s'a considerat los dinosaures com reptils lents dab la sang hreda e que s'a quitament devisat suber la loa peguessa ; uei que'us se considèran meilèu com animaus de sang cauda (com los ausèths, los lors tanhents dirèctes) e dab comportaments sociaus per mantuns (com ac muisha l'estudi de las loas peadas fossilizadas).

La disparicion deus dinosaures que demòra un deus grans enigmas de la sciéncia dab debat suber ua desapareishuda progressiva (com ac semblan muishar las excavacions) o catastrofica (aquesta motivada per rèstas de meteorit trobadas dehens los sediments d'aqueth periòde). Ambs teorias que's pòden totun considerar amassas.

Galeria deus dinosaures mei famós

Classificacion

Los dinosaures son devesits en dus gropes : los saurischians (dab ancas de lausèrt) e los ornitischians (dab ancas d'ausèths)


La classificacion completa deus dinosaures :

Dinosauria
|-saurischia 
|  |-|-sauropodomorpha
|  |     |-sauropoda
|  |        |-eusauropoda
|  |           |-|-euhelopidae
|  |           |    |-mamenchisauridae
|  |           |-neosauropoda
|  |              |-diplodocimorpha
|  |              |  |-rebbachisauridae
|  |              |  |- |-diplodocidae
|  |              |      |-dicraeosauridae
|  |              |-macronaria     
|  |                 |-camarasauridae
|  |                 |- titanosauriformes 
|  |                     |-brachiosauridae
|  |                     |-titanosauria
|  |                        |-titanosauridae
|  |        
|  |-theropoda 
|     |-eoraptor
|        |-herrerasauria
|           |-coelophysoidea
|           | |-coelophysidae
|           | |-dilophosauridae
|           |-ceratosauroidea (neotheropoda)
|              |-neoceratosauria
|              |  |-ceratosauridae
|              |  |-abelisauria
|              |      |-noasauridae
|              |      |-abelisauridae
|              |-tetanurae
|                 |-spinosauroidea
|                 | |-?megalosauroidea
|                 |    |-torvosauridae
|                 |    |-spinosauridae
|                 |-avetheropoda
|                       |-|-carnosauria
|                       |     |-allosauroidea
|                       |        |-sinraptoridae
|                       |        |-allosauridae
|                       |        |-carcharodontosauridae
|                       |-coelurosauria
|                          |-avipluma
|                             |-tyrannosauroidea
|                             |-maniraptoriforma
|                                |-arctometatarsalia
|                                |  |-ornithomimosauria 
|                                |-metatheropoda
|                                   |-compsoghatidae
|                                   |-maniraptora
|                                      |-enigmosauria
|                                      | |-therizinosauria
|                                      | | |-therizinosauridae
|                                      | |-oviraptorosauria
|                                      |    |-caenagnathoidea
|                                      |       |-oviraptoridae
|                                      |-alvarezsauria
|                                      |  |-mononykinae
|                                      |-paraves
|                                         |-deinonychosauria
|                                            |-microraptoria
|                                            | |-dromaeosauridae
|                                            |    |-dromaeosaurinae
|                                            |-|-troodontidae
|  				                    |-unenlaghidae
|                                               |-avialae
|                                                  |-archaeopteryghidae
|                                                  |-ornithurae
|                                                     |-avebrevicauda
|                   
|-ornithischia   
   |-thyreophora
   | |-stegosauria
   | | |-stegosauridae
   | |-ankylosauromorpha
   |    |-nodosauridae
   |    |-ankylosauroidea
   |       |-polacanthidae
   |       |-ankylosauridae
   | 
   |-cerapoda
      |-|-?heterodontosauridae                           
      | |-ornithopoda
      |     |- hypsolophodontidae
      |         |- iguanodontidae
      |             |-hadrosauria
      |                |-hadrosaurinae
      |                |-lambeosaurinae 
      |
      |-marginocephalia
         |-?psittacosauria
         |-pachycephalosauria
         | |-homalocephaloidea
         |-neoceratopsia
            |-protoceratopsidae
            |-?leptoceratopsidae
            |-ceratopsia 
               |-ceratopsidae
                  |-centrosaurinae
                  | |-Pachyrhinosaurini
                  |-chasmosaurinae 


simpificada :

Dinosauria
|-saurischia 
|  | |-sauropoda
|  |    |-eusauropoda
|  |-theropoda 
|     |-coelophysoidea
|      |-neotheropoda
|          |-tetanurae
|             |-|-carnosauria
|             |-coelurosauria
|-ornithischia   
   |-thyreophora
   |-cerapoda
      | |-ornithopoda
      |-marginocephalia

Modèl:Ligam AdQ Modèl:Ligam AdQ Modèl:Ligam AdQ Modèl:Ligam AdQ Modèl:Ligam AdQ Modèl:Ligam AdQ Modèl:Link FA