Hernán Cortés : Diferéncia entre lei versions

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Contengut suprimit Contengut apondut
Linha 41 : Linha 41 :
La destruccion de Cholula permetèt ais Espanhòus d’espaurir leis Astècs que deguèron acceptar l’intrada de Cortes e de seis aliats dins lor capitala Tenochtitlan lo de novembre de [[1519]]. Totei leis exigéncias de Cortés foguèron egalament acceptadas coma lo desliurament d’aur cada annada a Cortes e au rèi d’Espanha e lo remplaçament de l’estatua d’un dieu astèc per una escultura de la [[Maria, maire de Jèsus|Verge Maria]].
La destruccion de Cholula permetèt ais Espanhòus d’espaurir leis Astècs que deguèron acceptar l’intrada de Cortes e de seis aliats dins lor capitala Tenochtitlan lo de novembre de [[1519]]. Totei leis exigéncias de Cortés foguèron egalament acceptadas coma lo desliurament d’aur cada annada a Cortes e au rèi d’Espanha e lo remplaçament de l’estatua d’un dieu astèc per una escultura de la [[Maria, maire de Jèsus|Verge Maria]].


Enterin, de combats avián agut luòc a l’entorn de Veracruz entraïnant la mòrt de quauquei membres de la garnison. Aquò mostrèt ais [[Civilizacion astèca|Astècs]] que leis Espanhòus èran pas de dieus mai solament d’òmes normaus. De mai, a Tenochtitlan, lei relacions entre lei dos camps venguèron fòrça marridas après la descubèrta d’un tesaur escondut per de soudats de Cortes. Per empachar una ataca massiva deis Astècs, Cortes decidiguèt tornarmai d'agir d'en premier e prenguèt lo rèi Moctezuma II coma ostatge. Aqueu darrier deguèt venir lo vassau dau rèi d’Espanha.
Enterin, de combats avián agut luòc a l’entorn de Veracruz entraïnant la mòrt de quauquei membres de la garnison. Aquò mostrèt ais [[Civilizacion astèca|Astècs]] que leis Espanhòus èran pas de dieus mai solament d’òmes normaus. De mai, a Tenochtitlan, lei relacions entre lei dos camps venguèron fòrça marridas après la descubèrta d’un tesaur escondut per de soudats de Cortes. Per empachar una ataca massiva deis [[Civilizacion astèca|Astècs]], Cortés decidiguèt tornarmai d'agir d'en premier e prenguèt lo rèi Moctezuma II coma ostatge. Aqueu darrier deguèt venir lo vassau dau rèi d’[[Espanha]].


==== La lucha intèrna entre conquistadors ====
==== La lucha intèrna entre conquistadors ====

Version del 23 febrièr de 2012 a 20.51

Hernán Cortés
Escut de Cortés

Hernán Cortés de Monroy y Pizarro (Medellín, Extremadura, alavetz Castelha, 1485Castilleja de la Cuesta, Andalosia, lo 2 de deceme de 1547) que ho un deus principaus conquestador deu Mexic qui conquestè e sosmetó l'Empèri Astèca.

Vadut dens lo Reiaume de Castelha, que trauquè la mar entà har fortuna e que viscó dens l'isla d'Hispañola puish a Cuba on arrecebè ua proprietat coloniau (ua encomienda) ; qu'organizè ua expedicion de conquèsta deu continent que gavidè a maugrta de l'ostiliatat personala e de la veda deu governador Diego Velázquez de Cuéllar.

Estrategicament, que comprengó l'ostilitat de grops indians de cap a la tirania astèca enta'us s'aligar ; en mei d'aquò, qu'avó ua mestressa indiana, coneguda dens l'istòria com Doña Marina qui he l'interpreta. Dens la soa conquesta rapida deu Mexic (enter 1519 e 1521, dab quauquas mauescadudas sanhosas entaus espanhòus, ua famosa, coneguda com la Trista Nuèit) Cortés qu'avó de pelejar contre compatriòts vienguts l'arrestar. Fin finala, totun, avent conquestat un territòri tan gran e tan ric entà Castelha, que ho hèit marqués de Oaxaca.

Familha e jovença

Hernan Cortés èra lo fiu unic d’una familha de l’aristocràcia auta d’Espanha entre 1483 e 1485[1]. Son paire, Martin Cortés de Monroy, foguèt Procuraire generau, e divèrsei membres de la familha participèron ambé succès a la Reconquista, especialament dins la província d’Estremadura. I obtenguèron de fèus.

A 14 ans, Cortés foguèt mandat per doas annadas a l’Universitat de Salamanca avans d’abandonar seis estudis per començar una carriera dins l’armada. En 1504 o 1506, s’embarquèt per l’America per participar a la colonizacion de l’illa d’Hisponiola. I recebiguèt de tèrras, d’esclaus e la carga de notari.

En 1511, participèt a una campanha de conquista de l’illa de Cuba e recebiguèt d’autrei tèrras. Venguèt tanben cònsol de Santiago de Cuba. En 1518, après leis expedicions dins lo Yucatan e lei racòntes de Francisco Hernández de Córdoba (1517) et Juan de Grijalva (1518) a prepaus d’aur dins lei ciutats de la region, se decidiguèt de preparar a son torn una expedicion dins la region.

La conquista de Mexic

Lei premiers contacts

En causa de la mesfisança dau governador de Cuba, Cortés foguèt obligit de precipitar sa partença ambé solament onze naviris e mens d’un milier d’òmes. Pasmens, la màger part èran de soudats experimentats qu’avián ja participat ai guèrras d’Itàlia. Lo 22 d’abriu de 1519, desbarquèron pròche dau luòc ocupat per la vila modèrna de Veracruz.. Lei premiers contacts ambé lei Maias foguèron relativament bons e Cortes descurbiguèt doas personas que van aver un ròtle primordiau dins la perseguida de son expedicion.

Lo premier foguèt lo capelan espanhòu Gerónimo de Aguilar qu’èra un presonier ancian d’una tribú d’Indians. Lo segond èra una eslava, dicha Malintzin. Lei dos avián una conoissança fòrça importanta dei lengas, dei populacions e de la politica de la region. Venguèron de membres majors de l’expedicion. Puei, Cortes aprendiguèt l’existéncia d’un país dich ‘’Mexico’’, en fach l’Empèri Astèc, que sembla èsser lo centre dei riquessas circulant dins la region. De contactes foguèron donc concluch ambé lei representants de son rèi, Moctezuma II e la conquista d’aquela region va venir pauc a pauc l’objectiu principau de Cortes.

De la fondacion de Vera Cruz a Cholula

Per començar la conquista de Mexic, Cortés fondèt una vila a l’endrech dau desbarquament que foguèt dicha Veracruz. Ne’n venguèt lo capitan generau devenent donc independent de l’autoritat dau governador de Cuba. Aquò, e l’abséncia de resultats dins l’expedicion, entraïnèt una revòuta d’una partida dei membres de l’expedicion. Cortés deguèt eliminar lei caps principaus dau movement per tornar prendre lo contraròtle de seis òmes.

D’autra part, gràcias ai conseus de Malintzin, lo conquistador poguèt crear de relacions diplomaticas ambé de pòples enemics deis Astècs. Descurbiguèt tanben lo dieu Quetzalcoatl, divinitat principala de tota la region d’America Centrala, e lei tradicions parlant de son retorn sota la forma d’un òme blanc.

Lo 19 d’aost de 1519, acomencèt sa campanha en direccion dei territòris astècs. Lo 2 de setembre, averèt una batalha còntra lei tropas de la ciutat de Tlaxcala, enemiga de la Tripla Aliança astèca[2], e obtenguèt son aliança e son sostèn. Aprofichant aquelei renfòrç e la possibilitat de faire una pausa, leis Espanhòus poguèron contuniar d’avançar après quauquei setmanas per arribar a Cholula onte recebiguèron un acuèlh favorable per leis Astècs. Pasmens, aquela recepcion èra una leca per eliminar l’expedicion durant la nuech. Avertits, Cortes e sei fòrças ataquèron d’en premier e destruguèron la vila tuant entre 15 000 e 30 000 abitants.

La conquista de l’Empèri Astèc

L’intrada dins Tenochtitlan

La destruccion de Cholula permetèt ais Espanhòus d’espaurir leis Astècs que deguèron acceptar l’intrada de Cortes e de seis aliats dins lor capitala Tenochtitlan lo de novembre de 1519. Totei leis exigéncias de Cortés foguèron egalament acceptadas coma lo desliurament d’aur cada annada a Cortes e au rèi d’Espanha e lo remplaçament de l’estatua d’un dieu astèc per una escultura de la Verge Maria.

Enterin, de combats avián agut luòc a l’entorn de Veracruz entraïnant la mòrt de quauquei membres de la garnison. Aquò mostrèt ais Astècs que leis Espanhòus èran pas de dieus mai solament d’òmes normaus. De mai, a Tenochtitlan, lei relacions entre lei dos camps venguèron fòrça marridas après la descubèrta d’un tesaur escondut per de soudats de Cortes. Per empachar una ataca massiva deis Astècs, Cortés decidiguèt tornarmai d'agir d'en premier e prenguèt lo rèi Moctezuma II coma ostatge. Aqueu darrier deguèt venir lo vassau dau rèi d’Espanha.

La lucha intèrna entre conquistadors

Quauquei jorns après lo succès de Cortes a Tenochtitlan, una expedicion desbarquèt per esquichar la rebellion de Cortes còntra l’autoritat dau governor de Cuba durant la fondacion de Veracruz e la presa dau titól de capitan generau. Dirigit per Panfilo de Narvaez, annoncièron la traïson de Cortes ais Astècs e li donèron lo drech de lo tuar.

La reaccion de Cortes foguèt rapida. Laissant un centenau d’òmes en garnison a Tenochtitlan, mandèt una ofensiva rapida còntra Narvaez que foguèt tuat après un a sospresa. Lo rèsta de sei tropas acceptèt de jonher l’expedicion de Cortes gràcias au racònte dei riquessas de la capitala astèca.

La rebellion astèca

Representacion de la batalha d’Otumba lo 7 de julhèt de 1520.
Representacion dau sètge de Tenochtitlan.

Après sa victòria còntra Narvaez, l’armada de Cortes intrèt tornarmai dins Tenochtitlan lo 24 de junh de 1520. Pasmens, l’acuèlh foguèt fòrça marrit e una revòuta aguèron luòc entraïnant la mòrt de Moctezuma II e la rebellion generala de la vila dins la nuech dau 30 de junh au 1en de julhèt (Nuech Trista). Vencuts, leis Espanhòus deguèron se retirar en fòra de la ciutat ambé de pèrdas importantas.

Pasmens, lo 7 de julhèt, l’ofensiva astèca foguèt replegada a Otumba. Gràcias au sostèn de Tlaxcala, Cortés poguèt formar una armada novèla e enceuclar Tenochtitlan que deguèt capitular lo 13 d’aost de 1521 marcant la fin de l’estat astèc.

Après sa victòria còntra leis Astècs, Cortés mandèt d’autreis expedicions en America Centrala. En 1524, la traïson de Cristóbal de Olid durant una expedicion vèrs lo sud l’obliiguèt de mandar una ofensiva en fòra de Mexic. Aprofichant sa partença, de rumors d’insureccions astècas aguèron luòc au profiech dau darrier emperaire astèc, Cuauhtémoc ambé lo sostèn dau rèi de Tlacopan.

Foguèt l’occasion per Cortés d’assegurar son poder per l’eliminacion dau rèsta de l’aristocràcia auta astèca encara enemiga deis Espanhòus e per la desfacha finala de Cristóbal de Olid que foguèt egalament tuat.

Leis expedicions vèrs Califòrnia

Entre 1533 e 1540, Cortes mandèt o diriguèt quatre expedicions d’exploracion e de colonizacion vèrs Califòrnia. Aqueleis operacions obtenguèron gaire de resultats mai permetèron ais Europeans de descubrir de territòris novèus au nòrd de Mexic.

L’expedicion d’Argier e sa mòrt

En 1541, Cortés, vengut duc de Oaxaca coma recompensas de sei conquista, foguèt volontari per dirigir una ataca còntra Argier. Pasmens, en causa d’una tempèsta, sa flòta deguèt faciar de pèrdas importantas e la vila resistiguèt au sètge. Après aquela revirada, moriiguèt en 1547 a Castilleja de la Cuesta en Espanha mentre que preparèt son retorn en America.

Nòtas e referéncias

  1. La màger part dei fònts donan l’annada 1485 coma data de naissança.
  2. La Tripla Aliança èra l'aliança entre Tenochtitlan, Texcoco e Tlacopan. Lo territòri d'aquelei ciutats formava l'Empèri astèc.

Ligams intèrns

Bibliografia

  • (en) Conquistador: Hernan Cortes, King Montezuma, and the Last Stand of the Aztecs, Buddy Levy, 2008, ISBN 9780553805383.
  • (en) Restall, Matthew, Seven Myths of the Spanish Conquest, Oxford University Press, 2003, ISBN 0195160770.
  • (en) Thomas, Hugh, 1993, Conquest: Cortés, Montezuma, and the Fall of Old Mexico, ISBN 0671511041.
  • (en) White, Jon Manchip, 1971, Cortés and the Downfall of the Aztec Empire, ISBN 0786702710.
  • (fr) Kirkpatrick, F.A, Les conquistadors espagnosl, Payot, Paris, 1935.