Oman : Diferéncia entre lei versions

Lo Soudanat d'Oman es un Estat d'Asia Occidentala situat a l'Orient Mejan, a la punta sud-èst de la Peninsula Aràbia. A frontièra amb los Emirats Arabis Units al nòrd, amb l'Arabia Saudita a l'oèst e amb Iemèn al sud-oèst, del temps qu'a l'èst es banhat pel golf d'Oman al nòrd del cap Ra's al-Hadd e per la Mar d'Arabia al sud d'aquel cap.

La capitala es Mascate.

Lo gentilici es omanita^[1](idem omanés -esa).

Istòria

Abans l'arribada de l'Islam al sègle VII Oman foguèt jol govèrn e/o l'influéncia de tres dinastias pèrsas: la dinastia Aquemenida, los Parts e los sassanidas. Aqueles darrièrs succediguèron als Parts durant lo sègle III e governèron fins a l'arribada de l'Islam.

Oman après l'arribada de l'Islam

A Oman renhava al sègle VII la familha al-Djulanda de la tribú dels Banu Maawil de Suhar, e s'afrontava a d'autras tribús de l'interior dirigidas per la dels al-Atik, jos la direccion de Lakit ibn Malik al-Atiki. Èran a mand de pèrdre lo poder quand en 629 lo general musulman Amr ibn al-Asi foguèt enviat dins la zòna e expulsèt las tribús atacantas e restabliguèt los fraires Djayfar e Abbād ibn Julanda, caps de la dinastia en governant, en tot lo sieu poder. Aital qu'aqueles favoriguèron l'islam.

En 632, durant la Rida, Lakit ibn Malik al-Atiki ensagèt tornarmai de prene lo poder e Amr li calguèt sortir del país mas lo meteis an la revòlta foguèt reprimida per Ikrima ibn Abi Djahl, e durant fòrça temps los al-Djulanda restèron los sobeirans absoluts d'Oman.

Al temps del califa Uthman, pugèt al tròn Abbād ibn Julanda, que governèt fins a la siá mòrt en 686 en luta contra los khwaridj de la Yamana, e lo succediguèron los sieus filhs Said e Sulaiman ibn Abbad al-Djulanda. Aqueles dos fraires foguèron expulsats d'Oman per al-Hadjdjadj ibn Yusuf (governador d'Iraq lo 694) e lo país foguèt unit al califat.

Istòria medievala e modèrna

Oman es dempuèi de sègles una basa per comerçants. En 1508 Mascate, la siá principala vila portuària, passèt a mans portuguesas. Posteriorament, en 1659 passèt a contraròtle otoman, perdut en 1741, amb l'arribada de l'actuala linha de soudans començada per Achmed Ibn Said.

Al començament del sègle XIX Oman cresquèt fins a venir una poténcia, amb possessions en Balochistan e Zanzibar, que foguèron progressivament perdudas. En 1891 venguèt un protectorat britanic, tot en mantenent aquel estatut fins en 1971. L'an anterior, lo soudan Said Ibn Taimur foguèt desrocat per lo sieu filh Qaboos bin Said Al Said qu'es demorat al poder d'alavetz ençà. Aquel a provat de melhorar la situacion economica del país e se manténer en patz amb la rèsta dels païses de l'Orient Mejan.

Politica

Lo cap d'Estat e de govèrn es lo soudan (Qaboos bin Said Al Said, après 1970), en governant ereditari qu'escuelh a un gabinet qu'o prenguères. Dins lo decenni de 1990, lo soudan instituiguèt un conselh assessor elegit, lo Majlis ash-Shura', la Cambra bassa de 83 membres, del coma un grop de 190 000 ciutadans podián votar en 1997, e lo soudan aviá poder de vèto o aprovacion. En 1996 s'instituiguèt la Cambra Nauta o lo Majlis ad-Dawla, de 41 membres, elegits pel soudan.

Existís pas de Constitucion e la justícia es repartida entre la Cort Suprèma e las Corts Tradicionalas Islamicas.

Las foncions del soudan son basicament las d'un monarca absolut, sens democracia ni institucions.

Geografia

Fichièr:Oman-Canyon.jpg

Canon desertic al centre d'Oman.

Oman, situat al sud-èst de la Peninsula Aràbia amb una còsta de près de 1600 km e quatre regions naturalas: la plana litorala; un desèrt vast e plan que cobrís granda part del centre d'Oman; lo Dhofar, al sud, ont se tròba la vila de Salalah; e las cadenas montanhosas la còsta dessús nòrd, lo bèc que mai naut n'es lo Jabel Sham, amb 3000 m d'altitud. Montanhas que daissan una franja plana en la còsta nòrd ont son localizadas las principalas vilas del país: Mascate (la capitala), Matrah e Sur al nòrd, puèi dequ'unas autras al sud, Thamarit e Raysut. Lo clima d'Oman es al dedins arid, mas en las còstas es umid.

Economia

De veire: Economia d'Oman.

Demografia

Lo Ministèri de l'Economia estimava qu'en la mitat de 2006 la populacion totala del país èra 2 577 000 abitants. D'aqueles, 1 844 000 èran nascuts dins lo país. La populacion cresquèt de 2 018 000 abitants al cens de 1993 fins a 2 340 000 al cens de 2003.