Paraguai

República del Paraguay
Tetã Paraguái

Devisa nacionala: Paz y justicia
lengas oficialas	castelhan, Guaraní
Capitala populacion (an)	Asunción 590 910 abitants - 2002
President	Fernando Lugo
Superfícia	406 750 km²
Populacion Densitat	6 347 884 (2005)
Independéncia - Jorn	(d'Espanha) 14 de mai 1811
Moneda	Guaraní
Ora Ora d'estiu	UTC-4 UTC-3
Imne nacional	Paraguayos, República o Muerte
ISO-3166 (Internet)	.py
Còde telefonic	+595

Paraguai (escrich tanben Paragüai) (en lenga guaraní Paraguái, en espanhòl Paraguay) es un país e un estat d'America del Sud qu'a pas cap de frontièra maritima. Confronta Bolívia al nòrd, Brasil a l'èst e Argentina al sud e a l'oèst.

Sa capitala es Asunción.

Lo gentilici es paraguaian -a.

Istòria

Los espanhòls arribèron dins la region de l'actual Paraguai al començament del sègle XVI. La vila d'Asunción foguèt fondada lo 15 d'agost de 1537. La vila venguèt la capitala d'una província coloniala, e foguèt coneguda coma la "Maire de totas las vilas".

Destaca dins los sègles XVII e XVIII la fòrta influéncia dels jesuistas, amb la creacion de reducciones, de comunitats ont los indigènas restavan protegits de l'arbitrari dels colonizadors. En 1717 la rebellion comunera realizèt lo primièr crit de libertat de America, mas foguèron derrotats a la batalha de Taviti en 1721.

Paraguai declarèt son independéncia lo 14 de mai de 1811 e expulsèt las autoritats colonialas.

Lo sègle XIX foguèt marcat per l'isolament e l'autarquia. La dictatura estatlista e militarista de Francisco Solano López, combinada amb las ambicions territorialas d'Argentina e l'empèri brasilièr, conduguèron a la Guèrra de la Tripla Aliança (1864-1870), amb de resultats catastrofics per la demografia e l'economia del país.

Entre los ans de 1930 e 1940, las politicas paraguaias foguèron definidas per la Guèrra del Chaco (1932 fins a 1935) contra Bolívia, lo darrièr conflicte armat internacional del país e que ne sorgiguèron los limits territorials actuals entre los dos païses, e per la Guèrra Civila Paraguaia (1947 ), per dictaturas militaras, e de periòdes d'extrèma inestabilitat politica.

En mai de 1954 lo general Alfredo Stroessner prenguèt lo poder. Elegit per completar lo periòde pas expirat de lo sieu predecessor, foguèt reelegit president sèt còps, en governant gaireben continualament jos la disposicion d'estat de sètge de la constitucion amb lo supòrt dels militars e del Partit Colorado. Durant los 34 ans de reinatge de Stroessner, las libertats politicas foguèsson severament limitadas, e los opausants al regim serián sistematicament assetjats e perseguits jos l'estendard de la seguretat nacionala e l'anticomunisme. E mai se una constitucion de 1967 donèt dubtosa legitimitat al contraròtle de Stroessner, Paraguai s'isolèt progressivament de la comunautat mondiala.

Lo 3 de febrièr de 1989, Stroessner foguèt desrocat en un còp militar dirigit pel general Andrés Rodríguez. Rodríguez, coma lo candidat del Partit Colorado, ganhèt facilament la presidéncia en eleccions sostenudas en mai e lo Partit Colorado dominèt lo Congrès. En las eleccions municipalas de 1991, malgrat tot, los candidats de l'oposicion ganhèron de divèrses centres urbans principals, compresa Asunción. Coma president, Rodríguez instituiguèt de reformas politicas, legalas e economicas e inicièt un aprochament amb la comunautat internacionala.

Dempuèi alavetz, Paraguai a viscut un periòde de democracia, e mai se la tension politica a aumentat los ans recents. Lo primièr president democratic foguèt Juan Carlos Wasmosy, mas d'unes pensan que la siá politica economica portèt dins lo país a l'escrancament financièr. A l'ora d'ara, el es senador per la vida, e un òme fòrça poderós dins lo país.

Vejatz tanben:

• Guèrra de Paraguai (1865-1870).
• Guèrra del Chaco (1932-1935).

Politica

Paraguai es una republica presidenciala. Lo president es lo cap d'Estat e tanben lo cap de govèrn. Es elegit per la populacion per un periòde de cinc ans.

Lo Poder legislatiu se compausa de doas cambras: la Cambra dels Deputats (Cámara de Diputados) amb 80 membres elegits per un periòde de cinc ans, e lo Senat (Cámara de Senadores) amb 45 membres tanben elegits per un periòde de cinc ans.

Economia

De veire: Economia de Paraguai.

Ligams extèrnes

• Gobierno del Paraguay en castelhan.