Dissentariá
La dissentariá es un sindròme infecciós caracterizat per de diarrèas frequentas, constituïdas d'una mescla d'excrements, de sang, de mucus e de glària, acompanhadas de rampas abdominalas. Pòu entraïnar una desidratacion e una infeccion pus generala, susceptiblas de menar a la mòrt dau malaut. Dos grops principaus de patogèns pòdon èsser la causa d'aquela malautiá :
- l'ameba Entamoeba histolytica que se desvolopa mai que mai dins lei país cauds e que pòu contaminar l'aiga ò la norridura.
- de bacterias capablas de destrurre la mucosa colica (salmonèllas, colibacils, etc.). Se transmet per ingestion d'aliments contaminats ò per transmission orofecala. Aquelei patogèns se desvolopan dins lei zònas fòrça pobladas e la transmission es favorizada per l'abséncia de sistèmas d'assaniment eficaç.
Lo tractament varia segon la causa, mai necessita generalament l'associacion d'una reidratacion amb un tractament destinat a tuar lei gèrmes.
La dissentariá es una malautiá anciana qu'es venguda relativament rara dins lei país desvolopats. En revènge, es encara frequenta dins lei país paures ò lei país en cors de desvolopament. En 2016, causèt la mòrt de 1,1 milion de personas dins lo monde, principalament en Africa e en Asia. Lo desvolopament dei fenomèns d'antibioresisténcia agrava seis efiechs car fòrça bacterias reagisson mens ben ais antibiotics usuaus.