Copyright
Copyright, sovent indicat per lo simbòl ©, (terminologia anglosaxona dins los païses de common law significant literalament «dret de còpia») es un conjunt de prerogativas exclusivas conferidas per la possession fisica o juridica de l'òbra intellectuala.
Una òbra dintra dins lo domeni public quand los drets de proprietat son aplicables. Aquò se produtz generalament al decès de l'autor. Dins lo dret europèu, los drets de marca intellectuala desapareisson 70 après lo decès de l'autor.[1]
Segon aquela proprietat, las intervencions talas coma lo dret de reproduire parcialament o integralament una òbra, ne realizar de còpias, o la difusar, una obtencion d'autorizacion es requerida al detentor del dret d'autor, dont de fraisses suplementaris eventuals.[2]
Plagiat e piratatge
[modificar | modificar lo còdi]Los drets de proprietats son violats de doas faiçons seguentas:
- Lo plagiat consistís a publicar l'òbra d'un autre autor coma s'èra la siá e constituís generalament una violacion de la lei per de particulars (cantaires, escrivans, etc.);
- Lo piratatge, pòt èsser l'acte d'un individú, mas es principalament realizat per de grops (entrepresas, societats), e consistís a publicar de material protegit pel dret d'autor sens lo consentiment de l'autor. Amb los progrèsses tecnologics, lo piratatge es vengut pro facil a l'ora d'ara, puèi que qual que siá pòt duplicar de programas, de las videos, de las emissions de television, etc.
Al nivèl internacional, noton qu'existís una seria d'acòrdis qu'a per mira de protegir lo dret intellectual coma la Convencion de Bèrna (1886),[3] la Convencion de Buenos Aires (1910),[4] e sobretot la Convencion de Genèva (1949).[5]
Autras licéncias
[modificar | modificar lo còdi]
En mai de la disposicion del copyright, existís de nombrosas licéncias avent caduna un fondament divèrs: lo dret d'autor d'autorizar la còpia, lo dret de l'autor d'autorizar la còpia de la siá òbra, lo dret de la modificar, lo dret de crear d'òbras derivadas, d'ofrir al public aital coma divèrsas restriccions, coma la de tirar pas cap de profièch financièr de l'òbra. Demest las autras licéncias, las mai utilizadas son las licéncias Creative Commons , en general sostenon totas la distribucion gratuita de contengut, mas d'unes atributs restrictius pòdon èsser ajustats a la licéncia generala CC.
Atribucion Creative Commons
[modificar | modificar lo còdi]Diferentas licéncias Creative Commons pausan sus una combinason de proprietats. Las proprietats son:
- Reconéisser (BY, Atribucion): Obliga de citar la font del contengut;
- Non-Comercial (NC, NonCommercial): Obliga de tirar pas de profièch financièr del contengut;
- No Derivative Works (ND, NoDerivativeWorks o NoDerivs): permet de partejar de contengut mas sens portar de modificacions;
- ShareAlike (SA, ShareAlike): fòrça l'utilizacion del contengut amb la meteissa licéncia d'origina.
Voses connèxas
[modificar | modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | modificar lo còdi]- ↑ «Intellectual, industrial and commercial property» (en mult). Fact Sheets on the European Union. Parlament Europèu.
- ↑ «FAQs on copyright for consumers» (en es, de, en, fr, it). Ofici de l'Union Europèa per la proprietat intellectuala. euipo.europa.eu.
- ↑ Convencion de Bèrna PDF (720 Ko)
- ↑ Constitucion of Buenos Aires PDF (71,2 Ko)
- ↑ Convention of Geneva PDF (1 649 Ko)