Antropocèn

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
La Tèrra, de nuèch; imatge nocturna simulada dal mond pendent l'antropocèn, aicí en 1994-1995.

Antropocèn es un tèrme creat e utilizat per de scientifics per designar una nòva epòca geologica, qu'auriá començat a la fin del sègle XVIII amb la revolucion industriala, periòde dempuèi que l'influéncia de l'Òme sul sistèma terrèstre seriá vengut predominanta. Lo tèrme formalizat e popularizat per Paul Jozef Crutzen, Prèmi Nobel de Quimia (1995), es ara utilizat per una partida de la comunautat scientifica.

Aquela epòca es pasmens pas oficialament reconeguda nimai aponduda a l'Escala dels temps geologics al 34n congrés internacional de geologia que se reuniguèt a Brisbane, en Austràlia, en agost de 2012, malgrat un primièr ensag[1]. L'Antropocèn succedariá atal à l'Olocèn.

Preludis[modificar | Modificar lo còdi]

L'idèa que l'influéncia de l'Òme sul sistèma terrèstra seriá vengut predominanta es pas novèla. En 1778, Buffon escrich dins Las Epòcas de la Natura: «la fàcia entièra de la Tèrra pòrta ara l'emprenta del poder de l'òme»[2].

En 1864, l'écologista american George Perkins Marsh publica Man and Nature, Physical Geography as Modified by Human Action. En 1873, l'abat Antonio Stoppani, professor al Musèu de Milan, imagina dins sa leisson de geologia una èra geologica novèla, l'antropozoïca[3].

En 1922, a París, Vladimir Vernadsky, Pierre Teilhard de Chardin e Édouard Le Roy desvolopèron le concèpte de noosfèra, la « esfèra de l'esperit uman » qu pren en compte l'influéncia totjorn màger de l'òme e de son poder intellectual e tecnologic sus la biosfèra[4].

Definicion[modificar | Modificar lo còdi]

L'Antropocèn es un neologisme bastit a partir del grèc ancian ἄνθρωπος (anthropos, « èsser uman ») e que la primièra occurréncia ven d'un obratge en 1992 del journalista Andrew Revkin qu'el meteis utiliza lo tèrme inventat dins los ans 1980 pel biologista Eugene F. Stoermer[5]. La definicion d'aquel tèrme induch que las activitats antropicas serián vengudas la constrencha dominanta dabans totas las autras fòrças geologicas e naturalas que fins alara prevalián; l'accion de l'espècia umana seriá una vertadièra fòrça geofisica agissent sus la planèta.

Mina de cèl obèrt de Chuquicamata al Chile (13 % de las servas mondialas conegudas de coire).

Las activitats umanas avent la capacitat de provocar de modificacions importantas del mitan terrèstre, coma via :

L'impacte d'aquelas modificacions, dels prelevaments e dels rebuts umans prevalerián suls factors e fluctuacions naturals, subretot al nivèl del clima planetari e dels grands equilibris de la biosfèra. Per exemple, lo plastiglomerat pòt èsser vist, coma l'escrich l'equipa que l'identifiquèt, coma una mòstra de l'intrada de la planèta dins aquela novèla edat geologica, l'Antropocèn[6].

Debats[modificar | Modificar lo còdi]

Quines espacis per las espècias ?

Datacion[modificar | Modificar lo còdi]

Los scientifics partisans d'aquela definicion, coma lo prèmi Nobèl de Quimia Paul Jozef Crutzen, fan començar aquel epòca en 1784, data del brevet de la maquina de vapor par James Watt, premicis de la revolucion industriala.

Per d'autres, lo caractèr recent dels fenomèns invocats foguèt mes en dobte per l'arqueologia e l'istòria, que traçan las modificacions de granda escala del païsatge e del biotòp per l'activitat umana a partir del Paleolitic, a la mesteja del fuòc e la practica repetida del brutladís per caçar que faguèron recular los mitan forestièrs (e las espècias qu'i vivon) al benefici dels mitans obèrts (savana, prada) e del umans qu'i evoluèron.

De son costat, Felisa Smith (de l'universitat del Nòu Mexic a Albuquerque) plaça lo començament de l'Antropocèn fa 14 000 ans, pendent la colonizacion de l'America del Nòrd pels primièrs caçaires-culheires, aquela colonizacion avent provocat la desapareisson de fòrça espècias d'erbivòrs de granda talha. Aqueles animals produsián de grandas quantitas de metan liberat dins l'Atmosfèra, contribuissent atal al rescalfament climatic natural; la diminucion del metan atmosferic auriá alara menat al Dryas recent.

Segon lo paleoclimatològ William Ruddiman, l'antropocèn començariá 5 000 AbC., periòde qui vei un aument del taus de metan amb lo desvelopament de la risicultura e l'eissartatge[7].

Lo quimista Paul Josef Crutzen, l'especialista del mitan Will Steffen e l'istorian John McNeill considèron que l'òme intrèt dempuèi 1945 dins la fasa II (1945 - 2015) de l'antropocèn o « granda acceleracion » que vei l'acceleracion de l'aument de la concentracion atmosferica en dioxíd de carboni e « atenh un estadi critic que 60 % dels servicis provesits pels ecosistèmas terrèstres son ja degradats »[8].

L'Antropocèn dins la cultura[modificar | Modificar lo còdi]

Lo concèpte d'Antropocèn tanben foguèt abordat per las umanitats coma la filosofia, la literatura e las arts. Dins lo mond scientific, es un subjècte d'atencion de contunh subretot mejans de publicacion,[9] de conferéncias,[10][11] e rapòrts disciplinaris.[12] L'Antropocèn, dins l'escala del temps, e las implicacions ecologicas pausan de questions sus la mòrt e la fin de la civilizacion,[13] de memòris e d'archius,[14] la portada e los metòdes de recerca,[15] e de reponsas emocionala sus la "fin de natura".[16]

Notas e referencias[modificar | Modificar lo còdi]

  1. ↑ [1] (fr)Environnement - L'Anthropocène, l'ère des déséquilibres; Louis-Gilles Francœur, ed: Le Devoir}}
  2. ↑ Michel Lussault. (fr)L'Avènement du Monde. Essai sur l’habitation humaine de la Terre. Seuil. 
  3. ↑ C.N. Waters, J.A. Zalasiewicz, M. Williams, M.A. Ellis, A.M. Snelling. (fr)A Stratigraphical Basis for the Anthropocene. Geological Society of London, 2014. 
  4. ↑ Claude Lorius, Laurent Carpentier. (fr)Voyage dans l'anthropocène. Cette nouvelle ère dont nous sommes les héros. Éditions Actes Sud, 2010. 
  5. ↑ Andrew Revkin. (en)Global Warming : Understanding the Forecast. American Museum of Natural History, Environmental Defense Fund, New York, Abbeville Press. 
  6. ↑ Modèl:PDF Patricia L. Corcoran, Charles J. Moore e Kelly Jazvac, « (en)An anthropogenic marker horizon in the future rock record », GSA Today, vol. 24,‎ , p. 4-8 (legir en linha).
  7. ↑ W. F. Ruddiman, « (en)The anthropogenic greenhouse era began thousands of years ago », Climatic Change, vol. 61,‎ , p. 261-293
  8. ↑ (en)P. J. Crutzen, Will Stephen, John Mc Neill, « The Anthropocene : Are Humans now Overwhelming the Great Forces of Nature? », Ambio,‎ , p. 614-621
  9. ↑ Modèl:Jornal
  10. ↑ (en)Humanities Research Centre, Australian National University; Anthropocene Humanities: The 2012 Annual Meeting of the Consortium of Humanities Centers and Institutes; Canberra, Austràlia 2012-06-13 [2]
  11. ↑ Rachel Carson Center for Environment and Society at LMU-Munich; Alexander von Humboldt Transatlantic Network in the Environmental Humanities; Culture and the Anthropocene; Munich, Alemanha; 2013-06-14| [3]
  12. ↑ «Climate Change». A: (en)State of the Discipline Report: Ideas of the Decade. American Comparative Literature Association, 2014-03-14. 
  13. ↑ Roy Scranton; Learning How to Die in the Anthropocene in New York Times: Opinionator; 2013-11-10; [4]
  14. ↑ Claire Colebrook; The Anthropocene and the Archive; The Memory Network: Exchanges; 2014-01-27; [5]
  15. ↑ Bethany Nowviskie; digital humanities in the anthropocene in nowviskie.org; 2014-07-10[6]
  16. ↑ Margaret Ronda; Mourning and Melancholia in the Anthropocene; Post45; [7]

vejatz tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Bibliografia[modificar | Modificar lo còdi]

  • (fr)Claude Lorius e Laurent Carpentier, « Voyage dans l'Anthropocène, cette nouvelle ère dont nous sommes les héros ». Actes-Sud, 2011, 200 p. ISBN 2742795340Error d'escript : lo modul « check isxn » existís pas..
  • (en)Andrew Revkin, Global Warming : Understanding the Forecast, American Museum of Natural History, Environmental Defense Fund, New York, Abbeville Press, 1992, 180 p.
  • (en)Paul J. Crutzen e Eugene F. Stoermer, « The “Anthropocene” », Global Change, NewsLetter, n° 41, p.17-18. International Geosphere–Biosphere Programme, 2000.
  • (en)Paul Crutzen, « Geology of Mankind », Nature , 3 de genièr de 2002, p.23
  • (fr)Jacques Grinevald, La Biosphère de l'Anthropocène — Pétrole et climat, la double menace. Repère transdisciplinaire 1824-2007. Éditions Médecine & Hygiène, Genève, 2007, 292 p., ill. Collection « Stratégies énergétiques, Biosphère et Société ».
  • (fr)Jacques Grinevald, « Le concept d’Anthropocène, son contexte historique et scientifique », in Entropia, n° 12, prima de 2012, p.22-38.
  • (fr)Catherine Larrère e Raphaël Larrère, Peut-on échapper au catastrophisme ? In Dominique Bourg, Pierre-Benoît Joly et Alain Kaufmann (dir Modèl:Quoi), Du risque à la menace — Penser la catastrophe, Paris, PUF, 2013.
  • (fr)Christophe Bonneuil, Jean-Baptiste Fressoz, L’Événement Anthropocène — La Terre, l'Histoire et nous, Seuil, 2013.
  • (fr)Alain Gras, « Qu'est-ce que l'anthropocène ? », L'Écologiste n°43, abril-junh de 2014, p. 45-48
  • (en) A Global Perspective on the Anthropocene in Science, 7 d'octobre de 2011, vol:334 n°6052 pagina 34-35 doi:10.1126/science.334.6052.34}}

Articles connèxes[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]

Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Antropocèn&oldid=2282527 »