Lenga maoresa

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
(Redirigit dempuèi Shimaore (lenga))

Lo shimaore (ou maorés) es una de las doas principalas lingas indigenas parladas sur l'isla de Maiòta. Qu'es 'na linga banto, aparentada au swahili, alora que lo kibushi es una linga austroesiana vesina de las lingas parladas a Madagascar.

Lo shimaore subís aüei l'influença fòrta deu francés. D'efiech, quauques locutors de Maiòta parlen francés coma linga mairala, mas qu'es subretot la linga de l'educacion, deu saber e de l'emplec. Per quela rason de las associacions culturalas essaien de tornar animar la flama e de tornar balhar au shimaore sas "letras de noblessa", coma l'associacion SHIME.

Maiòta, l'Africa e Madagascar
L'estanh Dziani Dzaha

Cultura maoresa[modificar | Modificar lo còdi]

La linga es un deus piliers de la cultura deus Maorés. Parlar francés entre Maorés es considerat coma una manca de respèct[1].

Alfabet[modificar | Modificar lo còdi]

Alfabet[2]
A B Ɓ D Ɗ E F G H I J K L M N O P R S T U V W Y Z
a b ɓ d ɗ e f g h i j k l m n o p r s t u v w y z
/a/ /b/ /ɓ/ /d/ /ɗ/ /e/ /f/ /g/ /h/ /i/ /ʒ/ /k/ /l/ /m/ /n/ /o/ /p/ /r/ /s/ /t/ /u/ /v/ /β/ /w/ /j/ /z/

Quauques exemples[modificar | Modificar lo còdi]

Occitan Shimaore
Bonjorn Jeje (o Kwezi)
bien Ndjema
La vita es bela a Maiòta maesha ya mazuri Maore
Monde / Tèrra dunia / ntsi
ciau (ceu) maingu
aiga maji
fuòc moro
òme mutru baba
femna mutru mama
minjar udya (o ula)
beure unwa
grand -bole
pitit -titi
nuech uku
matin asubuhi
raubaire mwidzi
m'apele... wami uhiriwa...
Magazin/Botica duka
vila dago
ieu - tu - eu/ela - nos - vos -ilhs/elas wami - wawe - waye - wasi - wanyu - wao
mercés marahaba
monsur - madama monye - bweni/bibi
repas shahula
maijon (ostau) nyumba (o dago)

Referencias[modificar | Modificar lo còdi]

  1. Article a legir en linha : http://www.cairn.info/revue-ethnologie-francaise-2002-4-page-677.htm, de Sophie Blanchy. Títol : Mayotte : « française à tout prix »,2002. Pajas 677-687. Revista : Cairn.info
  2. Alphabet du Shimaorais