Règnes del viu
Lo règne[1] es l'element mai naut de la classificacion dels èssers vius.
Istoric[modificar | Modificar lo còdi]
Al sègle III ab. J.-C., Teofrast faguèt una lista d'unas 500 espècias dins sos dos obratges majors : Historia de Plantis (L'istòria de las plantas) e De Causis Plantarum (De causas de las plantas). Quitament se s’interessèt sustot a las plantas per de rasons medicalas, foguèt menat a las classar per categorias en foncion de lor mejan de reproduccion.
Al sègle Ièr aprèp Jèsus-Crist, Dioscorid descriguèt dins sas Materia Medica mai de 600 vegetals diferents. Aqueste libre foguèt editat pendant gaireben mila ans.
Entrò al començament del sègle XX lo règne viu èra partejat en monde animal e monde vegetal. Los primièrs èssers unicellulars èran alara classats coma protozoaris mentre que los bactèris èran classats coma vegetals.
Lèu, los campairòls que, mentre qu’an una organizacion de tipe vegetal, son desprovesits de clorofilla e se noirisson a partir de matèrias organicas (coma los animals).
Enfin, entre los èssers unicellulars, coma los flagellats, certans an de clorofilla e d'autres non. Aquestes flagellats estructuralament omogenèus poirián doncas èsser d’animals o de vegetals.
Evolucion dels sistèmas de classificacion e dels règnes
| Haeckel (1894) Tres règnes |
Whittaker (1969) Cinc règnes |
Woese (1977) Sièis règnes |
Woese (1990) Tres domenis | |
|---|---|---|---|---|
| Animals | Animals | Animals | Eucariòtas | |
| Vegetals | Campairòls | Campairòls | ||
| Vegetals | Vegetals | |||
| Protozoaris | Protistas | Protistas | ||
| Monera | Arqueobactèris | Procariòtas | Archaea | |
| Eubacteria | Bactèris | |||
Cinc règnes del viu Los tres domenis del viu
Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]
- Qualques autors considèran que las algas se deurián ajustar als protistas, amb los quals formarián pas qu'un sol grop, los proctotistas.
- A l'origina, se classificava los campairòls dins lo règne vegetal. Lor aparelh vegetatiu de tipe micelian es constituit de filaments, sens rasics, ni tijas o fuèlhas. Son tanben desprovesits de clorofilla. Se noirisson de matèrias organicas. Aquestes diferents punts explican la creacion d'un renhe dels campairòls de plen drech. Cal notar que s’ignòra se l'abséncia de clorofilla dels campairòls es originala o se s'es producha al cors de l'evolucion.
Vejatz tanben[modificar | Modificar lo còdi]
Ligams intèrnes[modificar | Modificar lo còdi]
- règne (biologia)
- sosrègne
- arqueobactèris per mai de detalhs justificatius d’aquesta classificacion novèla.
- sistematica
Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]
- Lo projècte « tree of life » (recensa las darrièras informacions de classificacion dins l'arbre del viu) : http://www.tolweb.org
Nòtas[modificar | Modificar lo còdi]
- ↑ Dins la nòrma classica de l'occitan, la gramatica d'Alibèrt preconiza de preferéncia la forma règne (p. 469). D'autras formas documentadas son regne, rèine, reine, renhe.