Emili Barta

Emili Barta (Émile Barthe per l'estat civil, nascut a Nissa d'Ausseruna, Erau, lo 30 d'octobre de 1874, mòrt a Besièrs lo 26 d'abril de 1939) foguèt un escrivan e òme de teatre occitan, dels mai famoses dins l'airal besierenc.

Biografia

Cafetaire a Besièrs, cofondator en 1897 de l'Escòla del Titan, director del jornal Lo Camèl (annadas 1904-1906 e 1927), sòci de la Cigala Lengadociana e de la Cigala Narbonesa. Laureat de l'Acadèmia dels Jòcs Florals, foguèt fach Majoral del Felibritge en 1925. Son recuèlh de poesias Las amoras foguèt coronat als Jòcs Florals de Saragossa.

Daissa una òbra abondosa e de bona qualitat, fòrça sovent reeditada, dins una lenga populara granada e plena d'una favèla naturala al pòble que n'eissiguèt el (lo siu paire èra de Quilhan), malgrat dequ'unes gallicismes acostumats de son epòca, tan poetica coma teatrala, e que coneguèt un franc succès popular en pel siu país besierenc e mai luènh, ont foguèt jogada e representada mantun còp.

Las siás òbras mai famosas e capitadas son Los Profitaires, 1922, La gitana, 1931, e La nissanenca, 1938.

N'usèt de vegadas que i aguèt de l'escaisnom literari Milon de l'Òrb (del nom del riu que passa a Besièrs) per complir tot aquel prètzfach.

Es lo paire de l'escrivan occitan, occitanista e fervorós aparaire de l'Idèa latina Rogièr Barta.

Bibliografia causida

• Lou curat de Sant Piroubel / Lo curat de Sant Pirobel, poèma... Besièrs, Estampariá generala J. Sapte, 1897
• Las amouros / Las amoras, poesias... id 1901
• Lous salibataris / Los *çalibataris, jutjament en vèrs... id cò en Vialeta e'n Laspèiras id
• Lou proucès de Maissadoulo / Lo procès de Mai Sadola, jutj. d'1 acte id... id cò n'Azaïs id
• Lous abinatatchs / Los avinatats, comedia en vèrs lengadocians id id, librariá J.-B. Clareton id
• Lou peis d'abrial / Lo peis d'abrial, comedia d'1 acte en vèrs... id cò n'Azaïs, 1902
• La cougo de l'ase / La coá de l'ase, jutj. id id... id id 1903
• Pagèl e Pagèlo / Pagèl e Pagèla, id id... id id 1904
• Coucourdou / Cocordon , drama d'1 acte en vèrs... id cò en Clareton id
• Lou trissou / Lo trisson, jutj. id id... id id 1905
• Bistourtiè / Bistortièr, id id 1906
• Pincardeto e Cantoclar / Pincardeta e Cantaclar, id cò en Caròl 1910
• Lou rèbe de Pierronet / Lo *rève de *Pieronet, pèça mutualista d'1 acte en vèrs... id id 1911
• Ou voli garda per Janet / O vòli gardar per Joanet, revista campestra bilingüa d'1 acte en pròsa e vèrs (amb cants)... id id 1912
• Cougomel e Trabuco / Cogamèl e Trabuca, jutj. d'1 acte en vèrs... id cò en Boinèu 1921
• Lous proufitaires / Los profitaires, comedia de 2 actes en vèrs lengadocians... id cò en Matieu, 1922...
  • ...(moltas autras edicions e reedicions... subretot la de 1969:
    • Los Profitaires , París, los Amics de la lenga d'Òc... - Orlhac, Imprimariá del Cantau... )
• Las trelhos Las trelhas, fantasiá felibrenca d'1 acte en pròsa..., id cò en Clareton id
• Lous bièlhs / Los vièlhs, id. 3 actes... id id 1923
• Lou perdou de la terro/ Lo perdon de la terra, comedia de tres actes en vèrses lengadocians (amb una cançon)... id cò en Vinàs e'n Benesech 1925
• Lou courdouniè amourous / Lo cordonièr amorós , scèna comica d'1 acte en pròsa (amb cants)... id las Pags d'Òc, 1927
• Rasims de luno / Rasims de luna, drama liric de 3 actes en vèrs... id id 1927
• La filho de la mar / La filha de la mar, comedia de 3 actes id (amb una cançon)... id id 1928
• Fani / idem, comedia d'1 acte en pròsa... id id 1930
• La gitano / La gitana, comedia dramatica de 3 actes e 4 tablèus en vèrs (amb una cançon)... Narbona, La Cigala narbonesa, 1931
• Las palmos de Banador / Las palmas de Bana d'aur (?), comedia galòia d'1 acte en pròsa... Besièrs, las Pags. d'Òc, 1933
• Nino / Nina, comedia dramatica de 3 actes en vèrs... id id 1934
• Lous dous gabaches / Los dos gavaches, fantasiá d'1 acte en pròsa... id id id
• Lou perruquiè galant / Lo perruquièr galant , scèna comica d'1 acte en pròsa (amb cants)... Narbona, est. en Lombard id
• La princesso d'uno ouro / La princessa d'una ora, fantasiá d'1 acte en vèrs (amb cants)... manuscrit/? id
• La coumbo d'amour La comba d'amor, opereta (amb musica d'en Causse...)... id id
• Lou tambour de Bara / Lo tamborn de Barà, comedia d'1 acte id... id id 1937
• La soupo de mourres / La sopa de morres, id... id id 1938
• La Nissanenco / La Nissanenca, Besièrs, las Pags d'Òc id

amai:

• • Teatre populari I, compilacion... (Cocordon, Los Maridaires, Lo *rève de *Pieronet, Lo peis d'abrial, Las Trelhas..., amb letra prefaci d'en Frederic Mistral), Besièrs, cò en Clareton, 1922
  • Teatre populari II, id... (Las Vespradas Galòias, D'una fenèstra a l'autra, Arriba la traïna, Margotona s'amusa, Jordina cerca una bòna, Lo Cordonièr amorós...) , id, las Pags d'Òc, 1927

Referéncias

• Ernèst Vieu Emili Barta e lo teatre d'Òc , Tolosa, IEO edicions, 1949
• id & Joan Maria Petit Repertòri del teatre d'òc , Montpelhièr, CEO, Centre d'estudis occitans, Universitat de MontP. III, 1973
• Joan Forièr Emile Barthe et les écrivains biterrois d'expression occitane, París, los Amics de la Lenga d'Òc, 1975 (en francés)
  • Catalòg de la Bibliotèca del CIDO , Centre Internacional de Documentacion Occitana, Besièrs, 1977

amai :

• Enric Bartès Las Bezierencos / Las Besierencas , Nimes, cò en Benet, 1981
  • revista Lo Gai saber, num. 378, abril de 1975
  • revista Occitania, num. 40, 1939