Codon

Un codon qu'ei una seguida de tres nucleotids (un triplet) qui's segueishen dens ua macromolecula d'acid ribonucleïc messatgèr (ARNm) e qui codan (mercés au còde genetic) sia peu començament de l'arrevirada de l'ARNm en proteïnas, sia per la causida de tau o tau aminoacid (enter vint possibles) o per l'acabament de l'arrevirada. Los tres nucleotids possibles que son l'adenina, la citosina, la timina e l'uracil (respectivament abreujats A , C, T e U). Aqueth quate nucleotids que forman quate menas de letras per escríver cada codon (compausat cadun de tres nucleotids) : aquò que balha donc 4³ = 64 possibilitats per significar un deus vint aminoacids, "començar" o "acabar". Que cau mentàver tanben que l'arrevirada que comença tostemps dab lo medish aminoacid (la metionina) e que lo son codon (AUG, qui ei tanben lo codon qui vòu díser "començar").

Lista deus codons

Aquesta taula que muisha los 64 codons (grops de tres nucleotids) com e son escrivuts suus ARNm (dens lo sens 5'→3') e los aminoacids corresponents.

		2nda basa
		U	C	A	G
1ra basa	U	UUU (Phe/F) Fenilalanina UUC (Phe/F) Fenilalanina UUA (Leu/L) Leucina UUG (Leu/L) Leucina	UCU (Ser/S) Serina UCC (Ser/S) Serina UCA (Ser/S) Serina UCG (Ser/S) Serinea	UAU (Tyr/Y) Tirosina UAC (Tyr/Y) Tirosina UAA (Acabar) UAG (Acabar)	UGU (Cys/C) Cisteïna UGC (Cys/C) Cisteïna UGA (Acabar) UGG (Trp/W) Triptofan
	C	CUU (Leu/L) Leucina CUC (Leu/L) Leucina CUA (Leu/L) Leucina CUG (Leu/L) Leucina	CCU (Pro/P) Prolina CCC (Pro/P) Prolina CCA (Pro/P) Prolina CCG (Pro/P) Prolina	CAU (His/H) Istidina CAC (His/H) Istidina CAA (Gln/Q) Glutamina CAG (Gln/Q) Glutamina	CGU (Arg/R) Arginina CGC (Arg/R) Arginina CGA (Arg/R) Arginina CGG (Arg/R) Arginina
	A	AUU (Ile/I) Isoleucina AUC (Ile/I) Isoleucina AUA (Ile/I) Isoleucina AUG (Met/M) Metionina, començar	ACU (Thr/T) Treonina ACC (Thr/T) Treonina ACA (Thr/T) Treonina ACG (Thr/T) Treonina	AAU (Asn/N) Asparagina AAC (Asn/N) Asparagina AAA (Lys/K) Lisina AAG (Lys/K) Lisina	AGU (Ser/S) Serina AGC (Ser/S) Serina AGA (Arg/R) Arginina AGG (Arg/R) Arginina
	G	GUU (Val/V) Valina GUC (Val/V) Valina GUA (Val/V) Valina GUG (Val/V) Valina	GCU (Ala/A) Alanina GCC (Ala/A) Alanina GCA (Ala/A) Alanina GCG (Ala/A) Alanina	GAU (Asp/D) Acid aspartic GAC (Asp/D) Acid aspartic GAA (Glu/E) Acid glutamic GAG (Glu/E) Acid glutamic	GGU (Gly/G) Glicina GGC (Gly/G) Glicina GGA (Gly/G) Glicina GGG (Gly/G) Glicina