Comunautat dels Estats Independents

Tièra de 1000 articles que totas las Wikipèdias deurián aver.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
(Redirigit dempuèi CEI)
Comunautat dels Estats Independents
Bandièra de la CEI
Mapa de la CEI
en violet: estats membres en ròsa: estat associats
Membres Armenia, Azerbaitjan, Bielorussia, Cazacstan, Quirguizstan, Moldàvia, Russia, Tatgiquistan e Ozbequistan.
Turcmenistan es un membre associat.
Sèti Executiu Seti: Minsk
Secretari Executiu:

Vladimir Ruichailo

Tribunal d'Arbitratge Minsk
Assemblada Interparlamentària Sant Petersborg
Conselh Economic Consultiu Minsk

La Comunautat dels Estats Independents (CEI) (en rus: Содружество Независимых Государств (СНГ)) es una confederacion o aliança d’onze de las quinze exrepublicas sovieticas de l'URSS: Armenia, Azerbaitjan, Bielorussia, Cazacstan, Quirguizstan, Moldàvia, Russia, Tatgiquistan e Ozbequistan. Turcmenistan abandonèt son estat de membre permanent e es membre associat dempuèi lo 26 d'agost de 2005, mentre que Ucraïna, que foguèt un dels estats fondadors en 1991, jamai ratifiquèt los estatuts de la CEI de 1993, venguèt alara tanben solament membre associat. Georgia abandonèt son estat de membre permanent en 2008 e Ucraïna abandonèt son estat de membre permanent en 2018.

Sa creacion se passèt a la dissolucion de l'Union Sovietica e, segon Vladimir Putin, sa visada èra de permetre un "divòrci civilizat" entre las republicas constituissent l'URSS. Nombroses documents sus la cooperacion economica, la defensa e las relacions internacionals foguèron signats per sos Estats membres.

Istòria[modificar | Modificar lo còdi]

Fondament[modificar | Modificar lo còdi]

En 1991, la dissolucion de l'Union Sovietica venguèt inevitabla, malgrat que la majoritat de las republicas èran en favor de la continuacion de l'Union. Lo 8 de decembre, los dirigents de Russia, Bielorussia e Ucraïna se reüniguèron per crear la CEI e anonciar que totes las republicas poirián aderir.

Alara lo president de l'Union Sovietica (Mikhaïl Gorbachov) anoncièt qu'una tala reünion èra "illegala e dangierosa" e un "còp constitucional" per la nacion. Pasmens, lèu venguèt clar que se podiá far pas grand causa contra. Lo 21 de decembre, los dirigents de onze de las quinze republicas sovieticas se reüniguèron a Alma-Ata (Cazacstan) e signèron lo tractat. Es atal que nasquèt la CEI e se dissolguèt l'URSS.

Lo 25 de decembre, Mikhaïl Gorbachov abandonèt la carga de president de l'URSS. Las tres republicas balticas (Estònia, Letònia e Lituània) signèron pas lo tractat, tot coma Georgia: los quatre païses argumentèron qu'èran estats forçats de s'incorporar dins l'Union Sovietica.

Los onze Estats a l'origina de la CEI foguèron Armenia, Azerbaitjan, Bielorussia, Cazacstan, Quirguizstan, Moldàvia, Russia, Tatgiquistan, Turcmenistan, Ucraïna e Ozbequistan. En decembre de 1993, Georgia s'uniguèt a la CEI aprèp l'intervencion russa pendent la guèrra civila.

Crisi actuala de la CEI[modificar | Modificar lo còdi]

Entre 2003 e 2005, los presidents de Georgia, Ucraïna e Quirguizstan foguèron alunhats del poder per una seria de revolucions ciutadanas. Los novèls govèrns adoptèron de posicions clarament en favor de l'Occident s'apartant de l'influéncia de Moscòu. Georgia adoptèt la posicion pus radicala, prenent una actitud de desafisança fàcia a la Federacion de Russia dins lo conflicte de l'Ossetia del Sud e Abkhazia. Un autre país que se virava cap a l'Occident èra Moldàvia, se raprochant mai de l'Union Europèa.

Ròtle e organizacion de la CEI[modificar | Modificar lo còdi]

Lo sèti de la CEI se situa a Minsk (Bielorussia). Lo President de la CEI rep el es un Secretari Executiu. A l'ora d'ara la majoritat dels dirigents son estats russes o bielorusses. A l'ora d'ara l'organizacion es capitada per l'ancian Ministre de l'Interior rus Vladimir Ruichailo.

La CEI a coma tasca la coordinacion del comèrci, de las finanças, de las leis e de la seguretat dels estats membres. En realitat aqueles poders son exercits normalament, perque la CEI es criticada de interior coma de exterior. E per cambiar aquò, la prioritat pus importanta de l'organizacion es d'establir una zòna franca a son entorn e una union economica de sos membres.

Institucions[modificar | Modificar lo còdi]

Los membres de la CEI pòdon interagir e coordenar sas accions amb las institucions seguentas:

  • Conselh dels Caps d'Estat
  • Conselh dels Caps de Govèrn
  • Conselh dels Ministres dels Afars Exteriors
  • Conselh dels Ministres de la Defensa
  • Assemblada Interparlamentària (AI)
Las sessions de l'Assemblada Interparlamentària se fan dos còps l'an a Sant Petersborg. Es compausada per de delegacions parlamentàrias de cadun dels Estats membres. L'AI compta las comissions seguentas:
  • Afars legals
  • Economia e finanças
  • Politica sociala e Dreches umans
  • Ecologia e Ressorsas naturalas
  • Tribunal Economic
  • Conselh Economic
  • Comitat Executiu
  • Conselh dels Comandants de la Frontièra
  • Conselh de Seguretat Collectiva
  • Banca Interestat
  • Comitat Interestat de l'Estadistica

Taula dels Estats membres[modificar | Modificar lo còdi]

En aquesta taula se tròban totas las organizacions ligadas dirèctament amb los païses de la CEI (TSC, Eurasia) e indirèctament (CCA, lo Grope GUAM) e l'adesion a la CEI.

Païses Adesion a la CEI Ratificacion de l'adesion a la CEI Ratificacion de la Carta de la CEI Estatut actual Participacion a l'Eurasec, (programa economic de la CEI) Ratificacion del TSC [1] Participacion al GUAM[2] Participacion a la CEC[3]
Bandièra: BielorussiaBielorussia 8 de decembre de 1991 10 de decembre de 1991 18 de genièr de 1994 Membre fondador Membre (aprèp 2000) 31 de decembre de 1993 - -
Bandièra: UcraïnaUcraïna 8 de decembre de 1991 10 de decembre de 1991 Pas ratificat Membre fondador (1991-1993), aprèp ESTAT PARTICIPANT o associat (1993-2018) Estat observator (2000-2018) Pas ratificat Membre fondador (aprèp 1997) Estat observator ()
Bandièra: RussiaRussia 8 de decembre de 1991 12 de decembre de 1991 20 de julhet de 1993 Membre fondador Membre fondador (aprèp 2000) 15 de mai de 1992 - Membre (aprèp 2004)
Bandièra: CazacstanCazacstan 21 de decembre de 1991 23 de decembre de 1991 20 d'abril de 1994 Membre Membre fondador (aprèp 2000) 15 de mai de 1992 - Membre fondador (aprèp 2002)
Bandièra: TurcmenistanTurcmenistan 21 de decembre de 1991 26 de decembre de 1991 Pas ratificat Membre de plen drech (1991-1993), aprèp Estat participant (1993-2007), e puèi ESTAT ASSOCIAT (aprèp 2007) - Pas ratificat - -
Bandièra: ArmeniaArmenia 21 de decembre de 1991 18 febrièr de 1992 16 mars de 1994 Membre Estat observator (aprèp 2003) 15 de maig de 1992 - -
Bandièra: QuirguizstanQuirguizstan 21 de decembre de 1991 6 de mars de 1992 12 d'abril de 1994 Membre Membre fondador (aprèp 2000) 15 de mai de 1992 - Membre fondador (aprèp 2002)
Bandièra: OzbequistanOzbequistan 21 de decembre de 1991 1èr d'abril de 1992 9 de febrièr de 1994 Membre Membre (2006-2008), a parti de 2008 estats membres autosuspenduts 15 de mai de 1992 Membre (1999-2005), ex membre (aprèp 2005) Membre fondador (aprèp 2002)
Bandièra: TatgiquistanTatgiquistan 21 de decembre de 1991 26 de junh de 1993 4 d'agost de 1993 Membre Membre fondador (aprèp 2000) 15 de mai de 1992 - Membre fondador (aprèp 2002)
Bandièra: AzerbaitjanAzerbaitjan 21 de decembre de 1991 24 de setembre de 1993 14 de decembre de 1993 Membre - 24 de setembre de 1993, aprèp l'anullacion de 1999 Membre fondador (aprèp 1997) -
Bandièra: MoldàviaMoldàvia 21 de decembre de 1991 8 d'abril de 1994 27 de junh de 1994 Membre Estat observator (aprèp 2002) Pas ratificat Membre fondador (aprèp 1997) -
Bandièra: GeorgiaGeorgia 3 de decembre de 1993 3 de decembre de 1993 19 d'abril de 1994, aprèp l'anullacion de 2008 Membre (1993-2008), EX-MEMBRE (aprèp 2008) - 9 de decembre de 1993, aprèp l'anullacion de 1999 Membre fondador (aprèp 1997) Estat observator ()
Bandièra: MongoliaMongolia - - encara pas ratificat ESTAT OBSERVATOR en qualques organs de la CEI - - - -
Bandièra: AfganistanAfganistan - - encara pas ratificat Vòl aderir a la CEI - - - -
Bandièra: SerbiaSerbia - - encara no ratificat Vol aderir a la CEI - - - -
Bandièra: IranIran - - - - - Vòlon ratificar lo tractat - -
Bandièra: TurquiaTurquia - - - - - - - estat observator ()

Referéncias[modificar | Modificar lo còdi]

  1. Tractat de Seguretat Collectiva. (programa politic e militar de la CEI)
  2. GUAM foguèt un acòrdi regional entre quatre païses de la CEI: Georgia, Ucraïna, Azerbaitjan e Moldàvia per contrariar la influéncia de Russia. Creèt en 1997, amb la participacion d'Ozbequistan de 1999 a 2005, lo GUAM es a l'ora d'ara inactiu.
  3. CEC o Comunautat Economica Centreasiatica. Participacion tractant destornar la supervision economica de Russia.

Vejatz tanben[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]