Boicòt

Activistas cridant al boicòt a Kentucky Fried Chicken, en 2007, pel mal tractament dels animals.

Lo boicòt es lo refús de comerçar amb un individu o una entrepresa, o amb un sector social, polític o economic, per l'isolar o que cèsse l'activitat, o amb l'intencion d'o desacreditar, constrénher o castigar.

Origina del mòt

Boicòt es un eponim e un anglicisme, que ven del nom del capitan Charles Cunningham Boycott, administrador, a la mitat del sègle XIX, de las tèrras d'un proprietari absent, lo comte d'Erne (Comtat de Mayo, Irlanda).

Dins l'encaste de la "Guèrra Agrária" (ans 1870-1890) per capitar una redistribucion de las tèrras e melhorar la situacion dels borièrs en renda, l' Irish Land League prepausèt una baissa de las rendas que l'administrador rebutèt, expulsant en seguida los membres de la Liga de las tèrras. Lo seu president, Charles Parnell, suggeriguèt una alternativa non-violenta per obligar lo capitan a cedir: suspendre tot tipe de rapòrt amb el. Los jornalièrs refusèron de culhir o trabalhar per el, los comerces a vendre de noiritura (que deguèt importar) e lo postièr local li portèt pas mai lo corrièr. Per culhir deguèt far venir de trabalhadors del nòrd d'Irlanda amb milierat de policièrs e de soldats d'escòrta, per que corren pas de dangièr fisic; Boycott, totjorn mai isolat, realizèt en novembre que los esforces èran vans, perque lo còst de la culhida èra de 10.000 liuras, plan mai que la seuna valor. Aquel meteis mes, The Times utilizèt pel primièr còp per descriure la nòva fòrma d'accion lo tèrme «boycott», inventat pel Fr. John O'Malley de Mayo, que trobèt mai aisit a prononciar pels protagonistas. (Michael Davitt, The Fall of Feudalism in Ireland).

L'1 de decembre de 1880 lo capitan Boycott fugiguèt amb la seuna familha al Suffolk, Anglatèrra, ont moriguèt en 1897.

Istòria

Alara que lo tèrme èra encara pas inventat, la practica aviá de precedents almens en 1830, quand la National Negre Convention incitèt a boicotar de productes fabricats pels esclaus.

En 1915 en l'Índia, Mohandas Karamchand Gandhi cridèt al boicòt contra totes los productes britanics e revitalizèt atal las indústrias localas, dins la primièra de les seunas accions non-violentas que permetèron, en 1947, de ganhar l'independéncia de l'Índia, el meteis teissiá amb filaira e talhièr domestic.

L'1 de decembre de 1955, a Montgomery (Alabama, Estats Units d'America), Rosa Parks, una cordurièra nègra, refusèt de cedir lo seu sèti a un blanc dins un autobús. Lo conductor apellèt la polícia e l'arrestèron. Los lidèrs del Moviment afroamerican pels drechs civils organizèron un boicòt de la companiá d'autobuses metent en proscèna lo pastor Martin Luther King. Lo boicòt aguèt un succès retronant tant per la companiá que pels comerçants del centre que patiguèron de grandas pèrdas, e en responsa, lo 30 de genièr de 1956 bobardèron los ostals de Martin Luther King e d'autres dirigents coma Jo Ann Robinson. Los lidèrs negres portèron la question als tribunals, mas alara demandèron en mai d'una disminucion de la segregacion, como o fasián pendent las negociacions amb la companiá, mas l'abolicion. Lo 13 de novembre de 1956, la Cort Suprèma dels Estats Units d'America declarèron inconstitucional la segregacion dins los autobuses, e lo boicòt s'acabèt, amb una victòria manifèsta, lo 21 de decembre, quand lo mandat de la Cort Suprèma foguèt comunicat a Montgomery.

Vaqui qualques cases celèbres de boicòt:

• En Alemanha, lo director de premsa del Senat d'Hamburg, Erich Lüth (1902-1989), cridèt en 1950 al boicòt del filme del realizador Veit Harlan, a causa de la collaboracion d'aquel amb lo nazisme. Lo productor del filme presentèt una demanda civila contra Lüth e l'afar arribèt fins al Tribunal Constitucional Federal aleman, qu'emparèt Lüth considerant que l'incitacion del boicòt constituissiá un exercici lícit del drech a la liure expression, indicant qu'aquò deuriá èsser pres en compte pels tribunals de la jurisdiccion ordinària.

• Lo sindicat Farm Workers of America, adoptèt lo principi de non-violéncia e promouguèt lo boicòt dels rasims de Califòrnia.

• Al començament de 1995 lo Burèu Internacional Permanent per la Patz èra en oposicion als ensags nuclears dins la Polinesia Francesa. L'industria viticòla francesa patiguèt del boicòt. Fin finala, lo president de la Republica francesa, Jaume Chirac, signèt un Tractat de prohibicion totala dels ensags nuclears, ratificat per França en abril de 1998.

De boicòts son celèbres a causa de lor durada. Lo boicòt mai long durèt dotze ans contra Ford Motors iniciat pel Comitat Nacional Irlandés. S'acabèt en 1998, quand l'entrepresa acceptèt de metre en practica los principis McBride, que las entrepresas nordamericanas financaren pas la discriminacion contra los catolics de l'Irlanda del Nòrd.

Tipes de boicòt

Se pòt triar los boicòts en diferents tipes:

Segon los objectius

• pels drechs umans: sobretot los boicòts contra los regims opressors o racistas.
• pacifistas: contra las entrepresas que produson d'armas nuclearas, o aquelas que produson d'armes joguinas; o contra d'entitats financièras qu'oganizan aquelas accions.
• pels drechs sindicals: campannhas dels trabalhadors per sostenir de caumas o agarriments concrèts.
• ecologistas: contra los rebondaments dels rebuts, en defensa dels espacis naturals (per exemple, la selva pluviala).
• en defensa dels animals: per exemple: per protestar contra la tuariá dels dofins.
• de castig: per una accion determinada.

Segon l'estructura de foncionament

Boicot reactiu

S'organisa per demostrar una oposicion a una politica o a una accion (o una declaracion) determinada d'un grop, d'una region, d'un Estat o, alara, d'un representant d'aquel. A pas d'objectius clars mas a per tòca de demostrar la colèra e tentar de portar tòrt al opausant.

Boicot de consciéncia

Se fa totjorn, quitament se se sap que i a pas ges de possibilitats de victòria, perque fòrça personas de prenga de decsions economicas en coeréncia amb las valors tocadas. Es lo cas del refús de comprar de joguinas de guèrra e boicoar e las entrepresas que las produson.

Boicot estrategic

S'organisa per véncer e sonque s'organisa se se considèra que i a bonastre de succès. En aquel cas las entrepresas de boicotar son seleccionadas amb suenh, los aspèctes organizacionals son plan estudiats e se lança la campanha amb la màger difusion possibla.

Ligams extèrnes

• [http://ctb.ku.edu/es/tablecontents/seccionprincipal33.17.aspx (es) Organizar un boicot, Phil Rabinowitz y Kate Nagy, ed:Caja de Herramientas Comunitarias. Universidad de Kansas