Batalha d'Andrinòple (378)

La batalha d'Andrinòple se debanèt lo 9 d'aost de 378. Opausèt una armada de l'Empèri Roman d'Orient comandada per l'emperaire Valens (364-378) ai fòrças dei Gòts dirigits per lo rèi Fritigern. Leis efectius dei dos camps son mau coneguts. Leis estimacions varian de 15 000 a 30 000 òmes per lei Romans e de 12 000 a 100 000 combatents per lei Gòts. Fòrça saunós, lo combat s'acabèt per una victòria majora dei tropas de Fritigern que destruguèron l'armada advèrsa e tuèron l'emperaire entraïnant l'afondrament d'una partida importanta dei defensas romanas dins lei Balcans.

La batalha d'Andrinòple marca tanben una etapa importanta dins l'istòria militara europèa en illustrant lo declin de l'infantariá pesuca antica. D'efiech, lei Gòts obtenguèron principalament la victòria gràcias a la superioritat de sa cavalariá que li permetèron d'enceuclar e d'anientar la màger part dau centre roman. Imitat per lei Romans, aquel modèl foguèt generalizat dins tot l'Empèri entraïnant la mesa en plaça progressiva de la feudalitat.

Situacion generala

Probablament originaris d'Escandinàvia, lei Gòts èran un pòble « barbar » conegut per lei Romans dempuei lo sègle II avC. Installats au nòrd de la Mar Negra au sègle II apC, avián migrat en Dàcia au sègle III après l'abandon d'aquela província per lei Romans. Durant lo rèine de Constantin (306-337), avián obtengut l'estatut de federats e èran estats cargats de la defensa d'un sector dau limes en cambi d'un tribut regular.

Pasmens, en 370, foguèron vencuts per lei Huns de Balamber. Menaçats, demandèron en 376 d'intrar dins l'Empèri Roman, çò que foguèt acceptat per l'emperaire Valens après quauqueis esitacions. Obtenguèron lo drech de passar Danubi per s'installar en Mèsia. Dins aquò, l'administracion romana aviá pas lei mejans d'organizar aquela installacion. Aquò entraïnèt de faminas. D emai, d'oficiers romans aprofichèron la situacion per capturar de Gòts e lei vendre coma esclaus ò aumentar leis impòsts exigits.

En 377, lei refugiats comencèron donc de se revòutar. Dirigits per lo rèi Fritigern, lei Gòts decidèron de pilhar Mèsia e Tràcia e de trobar una region novèla onte s'installar. Capitèron de batre lei fòrças romanas localas, çò que necessitèt la mobilizacion d'una armada pus importanta comandada per l'emperaire Valens eu meteis.

Debanament

Esquèma simplificat de la batalha d'Andrinòple.

Leis efectius mobilizats per lei dos camps son mau coneguts : 15 000 a 30 000 òmes per lei Romans e 12 000 a 100 000 òmes per lei Gòts. Pasmens, la màger part dei cronicaires indican un nombre de combatents pus importants dins lo camp de Fritigern (sovent amb una superioritat numerica de dos còntra un). Lo prat batalhier se situa dins un plan au nòrd-èst de la vila d'Andrinòple. Pròcha de Constantinòble, una tala localizacion facilitava l'avitalhament de l'armada romana. Dins aquò, geinava gaire lei Gòts qu'avançavan amb sei viures dins de carris.

L'armada romana placèt son infantariá au centre e laissèt sa cavalariá ocupar leis alas. De son caire, lei Gòts organizèron un ceucle defensiu amb sei carris e gardèron sa cavalariá en resèrva. Lei dos caps assaièron de negociar un acòrdi mai lo combat comencèt d'un biais espontanèu car, per de rasons desconegudas, dos tribuns romans ordonèron l'assaut a sei tropas. Unicament menada per una partida de l'armada romana, aquela ataca foguèt aisament rebutada per lei defensors. Fritigern ordonèt alora a sei cavaliers d'atacar leis alas romanas.

Numericament inferiors, lei cavaliers romans de l'ala senèstra capitèron de menar una còntra-ataca que menacèt lei carris de seis adversaris. Pasmens, sensa sostèn de part de l'infantariá, foguèron finalament submergits per lei Gòts e dispersats amb de pèrdas importantas. Après aqueu succès, lei cavaliers gòts venguèron enceuclar lo centre roman. L'infantariá i resistiguèt d'un biais acarnat mai foguèt pauc a pauc dislocada e anientada. Lo rèsta de l'armada romana assaièt de se retirar mai foguèt perseguit. Es probablament durant aquela etapa de la batalha que l'emperaire Valens foguèt tuat amb sa garda personala.

Consequéncias

L'installacion dei Gòts dins l'Empèri

La màger part de l'armada romana foguèt destrucha durant la batalha. Quauqueis subrevivents capitèron de s'enfugir fins a Andrinòple onte participèron a la defensa de la vila. De son caire, s'avián tanben subit de pèrdas considerablas, lei Gòts gardèron la capacitat de menar campanha. Assaièron donc d'atacar Andrinòple mai avián ges d'arma de sètge. Après aquela revirada, se dirigiguèron donc vèrs lo nòrd-oèst en direccion dei Balcans onte lei Romans podián pas s'opausar a son avançada. En 382, l'emperaire Teodòsi negocièt un retorn dei Gòts en Mèsia. Pasmens, la batalha aviá cambiat lo rapòrt de fòrça entre lei dos camps e lei Romans deguèron pagar un tribut important e donar de cargas importantas dins l'administracion imperiala ai caps gòts. De mai, aquel acòrdi foguèt romput dins leis ans 390 per Alaric I^èr que pilhèt lei Balcans e Roma.

Una etapa importanta vèrs la feudalitat

Militarament, aquela batalha inicièt en Euròpa un lòng periòde de superioritat de la cavalariá sus lei prats batalhiers. D'efiech, illustrèt lei dificultats de l'infantariá pesuca eissida dei concepcions anticas de s'opausar d'un biais eficaç a un adversari tant mobil e poderós. D'efiech, per s'adaptar ais armadas de cavaliers barbars, lei Romans modifiquèron l'organizacion de sei fòrças. Privilegièron desenant d'unitats pichonas e mobilas capables de se desplaçar rapidament per renfòrçar un ponch de protegir. Principalament compausadas de cavaliers barbars utilizant d'espasas lòngas e de lanças comandats per de dux, aqueu sistèma prefigurèt la feudalitat. Per aquela rason, la batalha d'Andirnòple es una etapa importanta de la transicion entre l'Antiquitat e l'Edat Mejana

Liames intèrnes

• Fritigern.
• Valens.

Bibliografia

• (en) Peter Heather, The Fall of the Roman Empire: A New History of Rome and the Barbarians, Oxford University Press, 2007.